Անզեն աչքով անգամ տեսանելի է, որ ՌԴ 100 միլիոն դոլարի վարկը արտոնյալ չէ, այլ ընդամենը բիզնես պրոյեկտ է. Խ. Քոքոբելյան

14.10.17 | 17:13

«Հակված եմ կարծելու, որ դա ստրատեգիական նշանակության զինտեխնիկա չէ, որը կարող է լուծել մեր կարևորագույն անվտանգային խնդիրները։ Դրանով չեն բալանսավորվելու զինտեխնիկայի այն անխնա ծավալները, որը ՌԴ-ն մատակարարում է մեր հակառակորդ Ադրբեջանին՝ ձևակերպելով դա որպես բիզնես: Այս մասին Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցության նախագահ Խաչատուր Քոքոբելյանը` անդրադառնալով ՌԴ-ի`զենք գնելու համար Հայաստանին տրվելիք հարյուր միլիոն դոլարի վարկի համաձայնագրին։

-Երեկ կառավարության նիստին գաղտնիության պայմաններում հաստատվեց ՌԴ-ի հետ հարյուր միլիոն դոլարի վարկի համաձայնագիրը: Հայտնի է, որ այն արտոնյալ է, 3 տոկոսով, սակայն որոշ փորձագետներ արդեն իսկ կասկածի տակ են առնում դրա արտոնյալությունն նշելով՝ մինչև չիմանանք ինչ է ձեռք բերվում, ոչինչ չենք կարող ասել:

-Ես ավելի շատ հակված եմ կարծելու, որ դա ստրատեգիական նշանակության զինտեխնիկա չէ, որը կարող է լուծել մեր կարևորագույն անվտանգային խնդիրները։ Դրանով չեն բալանսավորվելու զինտեխնիկայի այն անխնա ծավալները, որը ՌԴ-ն մատակարարում է մեր հակառակորդ Ադրբեջանին՝ ձևակերպելով դա որպես բիզնես: Լինելով, ըստ իս, միմիայն թղթի վրա՝ Հայաստանի ռազմավարական գործընկերը` ՌԴ-ն, ուղղակի ցանկանում է իր զինտեխնիկան հնարավորինս շատ իրացնել: Ինչ վերաբերում է վարկի տրամադրման պայմաններին. նախ`15 տարով վարկը միջպետական վարկ է, ոչ թե արտոնյալ պայմաններով, նույնիսկ բիզնես պրոյեկտներում նման պայմաններով վարկերն ու տոկոսներն արտոնյալ չեն համարվում: Չմոռանանք նաև, որ նախապես խոսակցություններ կային, նաև հրապարակումներ եղան, պաշտպանության նախարարի մակարդակով անգամ խոսվեց, որ Հայաստանը պատրաստվում է Չինաստանից կարևորագույն նշանակության զինտեխնիկա ձեռք բերել: Ես չեմ բացառում, որ այս ամենն արվում է, որպեսզի Հայաստանը Չինաստանից կամ մեկ այլ երկրից զենք ձեռք չբերի, որի վրա, ի դեպ, Ռուսաստանը չէր կարողանա վերահսկողություն ունենալ:

Այս գործարքն, իմ գնահատմամբ, ռուսական հերթական բիզնես պրոյեկտն է՝ նրանց նպատակն իրենց զինտեխնիկան իրացնելն, այդ խնդիրն այսօր Ռուսաստանն ունի, և երկրորդն ու ամենակարևորը՝ սահմանափակել երրորդ կողմից Հայաստանի`զենք ձեռք բերելու իրավունքը, որի նպատակային գործածման և տեղաշարժի վրա, իրենք չեն կարողանա օրենքով վերահսկողություն իրացնել:

Այնպես որ, այս վարկը, որը ձևակերպվում է իբրև արտոնյալ, անզեն աչքով էլ տեսանելի է, որ այդպիսին չէ, և Հայաստանին ձեռնտու լինելու հանգամանքը խիստ կասկածելի է: Այնուհանդերձ, լիարժեք գնահատելու համար այս գործարքը, բնականաբար, պետք է իմանալ, թե ինչ է մատակարարվելու:

-ԱՄՆ դեսպանը երեկ Հայաստանի՝ կոռուպցիայի դեմ պայքարի շրջանակում խոսեց Հայաստանին հավելյալ գումար տրամադրելու մասին: Սրա հետ կապված ի՞նչ կարող եք ասել: Նաև այն խոսակցությունների համատեքստում, որ Թրամփը քաղաքականություն է փոխում, կատարում է իր նախընտրական ծրագրերը, Հայաստանին, Վրաստանին տրվող օգնությունները կրճատվում են, և այս ֆոնին` նման հայտարարություն:

-Նախևառաջ Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանը շատ կարևոր հայտարարություն արեց` նշելով, որ հաջորդ տարի ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության միջոցով Հայաստանին հատկացվելիք գումարներն աճելու են: Չափազանց կարևոր է, որ Միացյալ Նահանգները Հայաստան ուղղվող ֆինանսական հոսքերն ավելացնում է՝ ի տարբերություն շատ այլ երկրների, որտեղ կրճատվում է ֆինանսական աջակցությունը: Այսինքն` քաղաքագիտական, փորձագիտական շրջանակներից հնչող բոլոր այն խոսակցությունները, թե ԱՄՆ նոր կառավարության համար մեր տարածաշրջանը կարևոր չէ, որ աստիճանաբար տարածաշրջանը ԱՄՆ նոր վարչակազմի համար կորցնում է իր հետաքրքրությունը` տեղին չեն։ Ընդհակառակը` նաև դեսպանի այս հայտարարությունը վկայում է, որ հետաքրքրությունն աճում է և զուտ բալանսավորման առումով, սա շատ կարևոր է Հայաստանի համար:

Իսկ ինչ վերաբերում է կոռուպցիային, բնականաբար, մենք լուրջ խնդիրներ ունենք, և, ցավոք, Հայաստանում անգամ բավարար մակարդակի պայքար չկա կոռուպցիայի դեմ: Հայաստանում չկա գեթ մեկ ոլորտ, որտեղ կոռուպցիայի ուղղակի վերացման կամ նվազեցման ակնհայտ ցուցիչներ ունենանք: Բայց այն խնդիրը, որ Հայաստանում կոռուպցիայի դեմ պայքարի հետ կապված նաև միջազգային օգնություն է պետք՝ և՛ ֆինանսական, և՛ մեթոդաբանական` ուղղակի ակնառու է և այդ առումով, կարծում եմ, կարևոր է նաև ԱՄՆ ներդրումն հակակոռուպցիոն ծրագրերում: Բայց նորից եմ կրկնում, այդ ինստիտուտը Հայաստանում այս պահի դրությամբ չի գործում, կառավարությունում գործող կոռուպցիայի դեմ պայքարի հանձնաժողովը խիստ վերանայման կարիք ունի: Բառացիորեն, նոր մոդել է պետք է, որպեսզի այդ բնագավառում առաջընթաց ունենանք:

-Գլազևի հայտարարության մասին խոսենք. նա, փաստորեն, ասաց, որ Հայաստանը կարող է վետո դնել Ադրբեջանի վրա: Հայաստանը կարող է ոչ ասել Ռուսաստանին, եթե Ադրբեջանը լինի ԵԱՏՄ կազմում: Կամ մի՞գուցե այդտեղ վատ բան չկա, եթե ՀՀ-ն ու Ադրբեջանը նույն միությունում լինեն:

-Շատ ուշագրավ և իմ կարծիքով ոչ հայանպաստ հայտարարություն արեց Գլազևը, բայց միևնույն ժամանակ շատ կարևոր այն առումով, որ նա ուղղակի գաղտնազերծեց այն ծրագիրը, որը շատերի համարի հստակ չէր: Բայց, օրինակ, ինձ համար շատ հստակ էր, թե ինչ մոտեցումներ ու գործողություններ է պլանավորում Ռուսաստանի այսօրվա իշխանությունն Արցախյան հիմնախնդրի և տարածաշրջանում եվրասիական պրոյեկտի իրացման հետ կապված: Ռուսական կողմից հստակ ասվեց և դրան անդրադարձան նաև ադրբեջանցիները, որ արցախյան հիմնախնդրի և տարածքների հարցը քննարկվում է ուղղակի Ադրբեջանի՝ ԵԱՏՄ անդամակցության համատեքստում: Իսկ դա նշանակում է, որ արցախյան հիմնախնդիրը ռուսական կողմը ուղղակիորեն ծառայեցնում է տարածաշրջանում իր շահերի իրացման գործին: Շատ բաց ասվեց, որ եթե Ադրբեջանը գնա ինտեգրացիոն ճանապարհով և դառնա ԵԱՏՄ անդամ, ապա այդ կոնտեքստում կարող է քննարկվել տարածքների խնդիր: Բաց ի հակադրում դրա, ռուսական որոշ լրատվամիջոցներում, Գլազևի այդ հայտարարությամբ նաև ասվեց, որ Հայաստանը կարող է վետո դնել այդ գործընթացի վրա, որ ՀՀ-ն այդ իրավունքն ունի, բայց, նաև շեշտվեց, թե իրենք հուսով են, որ Հայաստանը չի գնա այդ քայլին:

-Այսինքն, առաջարկ, որից հնարավոր չէ հրաժարվե՞լ:

-Ռուսական կողմը մի առաջարկ է անում, որից իրենց ձևակերպմամբ՝ հրաժարվելը ձեռնտու չէ: Ես, բնականաբար, անընդունելի եմ համարում այդ հայտարարությունները, քանզի արցախյան հիմնախնդիրը որևիցե կերպ չպետք է կապել ԵԱՏՄ-ի հետ: Մենք ժամանակին այդ մասին զգուշացրել ենք, որ կգա, ցավոք սրտի, մի օր, որ նույնիսկ հայ գործիչները կփորձեն հիմնավորել, թե ինչու է ձեռնտու Ադրբեջանի անդամակցումը ԵԱՏՄ-ին: Խնդրում եմ ասեք` ԵԱՏՄ անդամ-պետությունների մեջ հայկական կողմնորոշումը պաշտպանող երկրների թիվը՝ Ղազախստա՞ն, Բելառո՞ւս, որի նախագահն առանց խորշելու կարող է ասել, որ իրենք Ադրբեջանին զենք վաճառելու համար որևէ մեկի առջև արդարանալու խնդիր չունեն, որ Ադրբեջանը խաղաղ դիրքորոշում ունի ղարաբաղյան խնդրում: Այսինքն՝ Հայաստանը հայտնվել է մի ակումբում, որտեղ բառացիորեն բոլորը պաշտպանում են Ադրբեջանի մոտեցումները: Այսինքն՝ Ադրբեջանը, չանդամակցելով ԵԱՏՄ-ին, ավելի շահեկան վիճակում է, քան ԵԱՏՄ անդամ Հայաստանը: Մենք պետք է ծայրաստիճան ուշադիր լինենք, որ Ռուսաստանն, իր եվրասիական պրոյեկտ կոչեցյալի շահերը սպասարկելիս, չոտնահարի արցախյան հիմնախնդրում հայկական կողմի շահերը: Սա ուղղակի օրհասական խնդիր է:

Եվ նաև ուզում եմ վկայակոչել ԱԺ-ի կողմից ընդունված այս վերջին համաձայնագիրը՝ 2013 թ-ից հետո ՌԴ-ից ձեռք բերված զենքի և զինտեխնիկայի նկատմամբ վերահսկողության վերաբերյալ, որին կգումարվի այս 100 միլիոնի պայմանագիրը: Այսինքն՝ Հայաստանին մատակարարվող զինտեխնիկան Արցախի պաշտպանությանը ծառայեցնելու խնդիրը հստակ դրված է ռուսական կողմի ցանկության վրա, որովհետև նշածս համաձայնագրում գրված է՝ ըստ նպատակի օգտագործում, իսկ դա նշանակում է, այդ զինտեխնիկան, նաև այս նոր վարկով ձեռք բերվելիքը, Արցախի պաշտպանության ծառայեցնելը պետք է լինի ռուսական կողմի համաձայնությամբ: Ավելի վտանգավոր բան, քան սա, չկա:

Մեր անվտանգության ամենակարևոր բաղադրիչն այն է, որ ՀՀ-ի ու Արցախի անվտանգության համակարգը մեկ կուռ և միասնական է և դա չգիտակցելը՝ կործանարար է: Անգամ գրոշի արժեք չունի այն զենքը, թեկուզ կարևորագույն նշանակության, որի օգտագործման իրավունքը ամբողջովին քո ձեռքում չէ:

tert.am