Tert.am-ը միջազգային փորձագետ, ՀՀՇ վարչության անդամ Հովհաննես Իգիթյանի հետ խոսել է ընդդիմության պասիվության և օրակարգի բացակայության մասին: Նրա խոսքով՝ ընդդիմությունն այսօր պասիվ է, քանի որ չկա հասարակական պահանջ:
Միաժամանակ, Իգիթյանը կարծում է, որ Սահմանադրական փոփոխություններից հետո ստեղծվել է մի համակարգ, որը հնարավորություն չի տալիս քաղաքական դեբատ ունենալ: Հովհաննես Իգիթյանն, անդրադառնալով 2018 թվականին սպասվող իրադարձություններին, նկատեց, թե բոլոր սցենարներով Սերժ Սարգսյանը պետք է շարունակի ղեկավարել երկիրը:
- Պարո՛ն Իգիթյան, ընդդիմադիր գործիչները մի շարք խնդիրների մասին են խոսում, սակայն քաղաքական ընդդիմությունը որևէ գործողություն չի ձեռնարկում, ընտրություններից հետո խորը նիրհի՞ են անցել:
- Պասիվ են, բայց այստեղ մի քանի պատճառ կա: Առաջնայինը հասարակության վերաբերմունքն է. կարող եք այն հուսահատություն, այս կամ այն քաղաքական ուժի հետ իր ապագան չկապել, հավատի բացակայություն անվանել: Միևնույն է, շատ մեծ դեր ունի հասարակության մոտեցումը խնդիրներին: Նոր համակարգը քաղաքական զարգացումներ թույլ չի տալիս:
- Չե՞ք կարծում, որ հասարակության վերաբերմունքն ընդդիմության գործողությունների հետևանքն է, ընդդիմության մեղքի բաժինը չկա՞, որ իրեն չեն վստահում:
-Ե՛վ քաղաքական ուժերից է գալիս, և՛ համակարգից: Վերջին համակարգը, որը կոչում են ժողովրդավարական բարեփոխում, խորհրդարանական համակարգ և այլն, սա որևէ կապ չունի պառլամենտարիզմի հետ: Այս համակարգն այնպիսին է, որ քաղաքական զարգացում թույլ չի տալիս: Վերցնենք վերջին ընտրությունները. այս ընտրությունների ժամանակ որևէ քաղաքական դեբատ, դիսկուրս, քաղաքական պայքար չի եղել, փոխարենը՝ եղել է հարուստ առևտրականների կամ ադմինիստրատիվ ռեսուրսն օգտագործողների պայքար: Ավելին՝ պայքարն ավելի թեժ է եղել նույն կուսակցության՝ ՀՀԿ-ի անդամների միջև, քան ՀՀԿ-ի և ընդդիմադիրների: Սա է համակարգը, և այս համակարգում, որքան էլ ուզենք կամ չուզենք, միևնույն է, 20 հազար ու ավել ձայն ստանում են մարդիկ, որոնք հասարակությանը մեկ անգամ չեն դիմում: Նման մարդկանց համար է ստեղծվել համակարգն, իսկ այստեղ քաղաքական ուժերին շատ դժվար է աշխուժացնել, հատկապես այն ժամանակ, երբ հասարակությունը կտրված է քաղաքական գործընթացից: Հասարակությունը կտրվել է ամենակարևոր հարցից՝ իշխանություն ձևավորելու իր իրավունքից:
- Միգուցե ընդդիմությունը հանրության շահերից բխող օրակարգ չի ներկայացնո՞ւմ, վերջնականապես սպառվե՞լ է հանրային պայքարի ռեսուրսը, չէ՞ որ քաղաքական ուժերը միայն ընտրություններին մասնակցելու համար չեն:
- Այնպես չէ, որ միայն կապված է լիդերներից կամ քաղաքական գործիչներից, թեպետ, իրենց վարվելակերպի հարցն էլ կա, ճիշտ եք: Շատ հաճախ քաղաքական իրավիճակն է ծնում քաղաքական գործիչների, կարող ենք նայել այլ երկրների փորձը՝ Լեհաստան, ՀՀ-ն և այլն, չէ՞ որ մեզ մոտ միայն վերջին մի քանի տարում նոր քաղաքական գործիչներ են ծնվել: Հարցն օրակարգը չէ, քանի որ օրակարգը բխում է քաղաքական իրավիճակից: Հասարակությունն ունի իր սպասելիքներն, իսկ այդ սպասելիքներն այսօր որևէ մեկը չի իրականացնում: «Ելք»-ը փորձում է ինչ-որ ձևով՝ իր տեսակետից հասկանալով ասել, թե հասարակության համար ինչն է լինելու առաջնահերթ, բարձրացնել, բայց հասարակություն-քաղաքական ուժ կապը, որը պետք է ներկայացնի խորհրդարանում, գոյություն չունի: Ընդհանրապես ՀՀ-ում, ցանկացած երկում խնդիրն այն է, երբ հասարակության մեջ տրամադրությունները, սպասելիքները, սկզբունքներն համամասնորեն արտացոլված չեն խորհրդարանում: Խորհրդարանը հասարակության տարբեր շերտերի բախումն է, սովորաբար դա լինում է սոցիալական շերտավորման ձևով, իսկ ՀՀ-ում այդպես չէ, քանի որ մեզ մոտ մի կուսակցությունը ժամանակին կարող էր ունենալ և՛ ամենահարուստին, և՛ ամենաաղքատին: Այս իրավիճակում սպասել, որ լիդեր ծնվի, հնարավոր չէ, բայց ես չեմ բացառում պոռթկումները:
- Առաջիկայում նախագահը պետք է վայր դնի իր լիազորությունները, վարչապետը պետք է փոխվի: Հանրապետական գործիչները մեկ անգամ չեն հայտարարել, որ նոր վարչապետը պետք է կարգավորի նաև անվտանգության և արտաքին քաղաքականության հարցերը։ Ի՞նչ եք կարծում՝ Սերժ Սարգսյանը կփորձի՞ վարչապետ դառնալ: Սա ընդդիմության համար օրակարգ չի՞ կարող դառնալ:
- Երբ ինձ հարցնում են՝ արդյո՞ք Սերժ Սարգսյանին կհաջողվի վարչապետ դառնալ, ես ժպտում եմ: Եկեք հետ գնանք՝ ժամանակին ասել եմ ու հիմա էլ կրկնում եմ, որ սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեն, խորհրդարանական համակարգի անցնելն ուներ միայն մեկ նպատակ: Բանն այն է, որ գործող համակարգով Սերժ Սարգսյանը 3-րդ անգամ նախագահ չէր կարող դառնալ, ինքը նաև թեկնածու չուներ: Եթե ժամանակին Լևոն Տեր-Պետրոսյանի գնալուց հետո եղել են հստակ թեկնածուներ, Ռոբերտ Քոչարյանից հետո եղել է հստակ թեկնածու, ապա այս անգամ այդ հստակ թեկնածուները չկան: Նույնիսկ ՀՀԿ-ի ներսում այս համակարգը թույլ չի տվել, որ որևէ մեկն աճեր ու դառնար պետության լիդերի մակարդակի մարդ: Նույնիսկ հայտնի հանրապետականները, որոնք քաղաքական գործիչներ են, ասում են՝ Սերժ Սարգսյանին այլընտրանք չկա: 2018 թվականն ունի մեկ սցենար՝ Սերժ Սարգսյանը մնալու է պետության ղեկավար: Եթե գտնի, որ կարող է ղեկավար լինել Մելիք Ադամյանի՝ ՀՀԿ գրասենյակում նստած, ապա կանի, սակայն այս սցենարն այսօր որպես գործող մեխանիզմ չեմ տեսնում:
- Սերժ Սարգսյանը ՀՀԿ նախագահն է, ինչո՞ւ միայն վարչապետ լինելով կարող է ղեկավարել, որովհետև կուսակցությունում խժդժություննե՞ր կան:
- ՀՀ-ում Մեդվեդև չկա, եթե Պուտինը կարողացավ գտնել մեկին, ում ասաց, թե մի քիչ ցույց տուր, որ նախագահ ես, բայց ես վարչապետ կլինեմ, հետո կգամ։ ՀՀ-ում նման սցենար չնախապատրաստվեց: Այս ամենն արվեց նրա համար, որ Սերժ Սարգսյանը կարողանա շարունակել իշխանությունը, իսկ հիմա մենք ասում ենք, թե այս Կարեն Կարապետյանը կլինի, թե մյուս Կարեն Կարապետյանը կամ Պողոս Պողոսյանը: Ալիևն իր կնոջ միջոցով տղային իշխանությունը փոխանցելու հարցը լուծեց, մի մտածեք, թե մենք ավելի զարգացած ու ժողովրդավարական իշխանություն ունենք, որը մտածում էր, թե ինչ անի, որ 2018 թվականին իշխանությունը տա ժողովրդավարական մարդու, որը հասարակական աջակցություն կունենա և այլն:
09:33
09:24
09:17
09:01
13:25
13:05
12:45
12:22
11:33
11:09
10:33
09:56
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
22:13
21:38
20:02
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | |
| 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | |
| 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |||
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
09:19
09:01
09:36
09:28
09:55
09:32
09:15
09:02
09:46
09:32
09:16
09:01
09:01
09:45
09:34
09:18
09:02
09:56
09:42
09:33
09:02
09:56
09:42
09:34
09:16
09:02
