Տնային պայմաններում աբորտ անելը Հայաստանում տարածված է

09.12.17 | 19:48

Կանանց աջակցման կենտրոնի հանրային առողջության մասնագետ Անի Ջիլոզյանը Հայաստանում հղիության արհեստական ընդհատումների իրավիճակային վերլուծություն է կատարել և եզրահանգել՝ հակաաբորտային տրամադրությունները լայն տարածում ունեն:

Հիշեցնենք՝ սեռով պայմանավորված հղիության արհեստական ընդհատումների դեմ պայքարի շրջանակում 2016-ին Հայաստանում կատարվեցին օրենսդրական փոփոխություններ:

Այսպես՝ «Մարդու վերարտադրողական առողջության և վերարտադրողական իրավունքների մասին» ՀՀ օրենքում կատարված փոփոխության համաձայն, յուրաքանչյուր կին ունի հղիության արհեստական ընդհատման իրավունք: Այդ իրավունքի սահմաններում կինը կարող է դիմել հղիության արհեստական ընդհատման հետևյալ ճանապարհով՝

- մինչև 12 շաբաթական հղիության ժամկետի դեպքում պտղի հեռացումը կատարվում է կնոջ գրավոր դիմումի համաձայն, իսկ բժշկական ցուցումների դեպքում՝ մինչև 12 շաբաթական հղիության ժամկետը, ընդհատումն իրականացվում է կնոջ գրավոր համաձայնությամբ:

- 12-22 շաբաթական հղիության ժամկետի դեպքում հղիության արհեստական ընդհատումը կատարվում է բացառապես բժշկական (ներառյալ սեռի հետ կապված հիվանդության ժառանգման հավանականության դեպքում) կամ սոցիալական ցուցումների առկայության դեպքում՝ կնոջ գրավոր համաձայնությամբ:

Նախագծով օրենսդրորեն արգելվում է սեռով պայմանավորված հղիության ընդհատումը, որը մինչ օրս բացակայում էր ՀՀ օրենսդրության մեջ:

Մասնավորապես՝ 12-ից մինչև 22 շաբաթական ժամկետում բժշկի կողմից ցուցումների բացակայության, ինչպես նաև հղիության՝ սեռով պայմանավորված ընդհատումն արգելվում է:

Բացի այդ, հղիության ընդհատումից առաջ բժիշկը իրեն դիմած հղի կնոջը պարտավոր է տրամադրել ընդհատման վերաբերյալ վերջնական որոշում կայացնելու ժամանակահատված` 3 օր ժամկետով:
Անի Ջիլոզյանի խոսքով՝ առողջապահական կազմակերպությունները, ինչպես նաև պետական մարմինները վճռական են իրենց հակաաբորտային դիրքորոշումներում և այն դիտում են որպես Հայաստանում ծնելիության խրախուսման միջոց: Սակայն, ըստ մասնագետի, Հայաստանում ծնելիության աճի համար պետք է բարելավել երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակը:

«Պետական մարմինները մերժում են այն կարևոր վերլուծությունը, թե ինչպես է Հայաստանի ցածր ծնելիության մակարդակը բխում սոցիալ-տնտեսական պայմաններից: Ուստի հակաաբորտային տրամադրությունները բացարձակապես պրակտիկ չեն սեռով պայմանավորված աբորտի խնդիրը լուծելու համար», - ասաց Կանանց առողջության կենտրոնի ներկայացուցիչը:

Իր ուսումնասիրության ընթացքում նրա համար զարմանալի չի եղել հայկական եկեղեցու դիրքորոշումը աբորտների դեմ պայքարի հարցում, բայց միաժամանակ շատ զարմանալի է եղել բժիշկ մասնագետների տեսակետները:

«Շատ բժիշկներ հակաաբորտային դիրքորոշում ունեին, ինչը գիտականորեն հիմնավորված չի եղել: Օրինակ, աբորտ անելու մասին մեկ բժիշկ ասել էր, որ վերահաս վտանգը զգալով, պտուղը արգանդի մեջ մի պատից մյուս պատն է փախչում՝ վիրաբույժի գործիքներից փրկվելու համար: Դա անհիմն է: Հաշվի առնելով պետական մարմինների խիստ հակաաբորտային տեսակետը և մանիպուլիատիվ պրակտիկաների քաջալերումը, կարելի է ասել, որ փաստացի որոշում կայացնող մարմինների կողմից նման նկարագրություն ներկայացնելը և այսկերպ ներազդելը նպաստում է հակաաբորտային տրամադրությունների տարածմանը», -նկատում է Ջիլոզյանը:

Սեռով պայմանավորված աբորտների հետ կապված, մասնագետի խոսքով, կան սպառնալիքներ, որոնցից «ամենաէականը» նա համարում է այն, որ օրենսդրական նոր փոփոխությունը նվազեցնում է աբորտի հասանելիությունը:

«Հավանական է, որ բժիշկները ավելի շատ պահանջում են կարգավորումների ավելացման պատճառով և այն ռիսկի պատճառով, որի հետ իրենք կարող են առերեսվել՝ աբորտների հասանելիությունն ու մատչելիությունը նվազեցնելով: Սա հավանաբար կհանգեցնի, որ որոշ կանայք աբորտներ կիրականացնեն առանց բժշկական վերահսկողության, ինչն արդեն ընդունված պրակտիկա է Հայաստանում՝ դեղմիջոցների մատչելիության և հասանելիության և գաղտնիության ապահովման պատճառով», - ասում է նա:
Բացի այդ, մյուս խնդիրը, որ կարող է առաջանալ օրենքի կիրառումից, բժիշկների շրջանում կոռուպցիայի աճն է:

«Բժիշկները, հատկապես գյուղերում, ունենում են քիչ եկամուտ, և այս կոռուպցիայի տեսակը իրենց եկամտի մեծ մաս կարող է կազմել: Բժիշկների վրա սահմանափակումներ դնելը կարող է բերել կոռուպցիայի աճի», - նշում է մասնագետը:

Իր ուսումնասիրության ընթացքում մասնագետը նաև համոզվել է՝ տնային պայմաններում աբորտ անելը Հայաստանում տարածված է: Ջիլոզյանի խոսքով, քանի որ բժիշկները կարող են կասկածել, որ տնային պայմաններում կանայք աբորտ են արել իգական սեռով երեխայից ազատվելու համար և այդ պատճառով հնարավոր է՝ հրաժարվեն հետաբորտային բուժօգնություն ցուցաբերել:

«Բժիշկները կարող են անհանգստանալ՝ հանցագործության հանցակից չդառնալու համար և միգուցե կմերժեն հղիության արհեստական ընդհատումից հետո բժշկական խնամք ցուցաբերել», - նշեց հանրային առողջության մասնագետը: