Հայաստանի Վերահսկիչ պալատը 2017թ. օգոստոսի 7-ից մինչև 2018թ. մարտի 15-ը ուսումնասիրություններ է իրականացրել ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության սննդամթերքի անվտանգության պետական ծառայությունում (ՍԱՊԾ)՝ պարզելու՝ ինչպես են օգտագործվել պետական բյուջեի միջոցները, ինչպես է ծառայությունը կազմակերպել աշխատանքը և արդյոք թույլ է տվել խախտումներ։
ՎՊ-ի ներկայացրած տվյալներից տեղեկանում ենք, որ 2017-ի 9 ամիսների ընթացքում իրականացվել է 533 ստուգում, 481 դիտարկում, 84 անասնահամաճարակային մշտադիտարկում: Ստուգումներից և դիտարկումներից 163-ի արդյունքում խախտումներ չեն հայտնաբերվել: Ընդհանուր առմամբ, ՍԱՊԾ-ն կայացրել է արտադրության կասեցման 90 որոշում, որից 48-ը ստուգման, իսկ 42-ը՝ դիտարկման հիման վրա, ինչպես նաև կայացրել է վարչական տուգանք նշանակելու մասին 219 որոշում, նշանակվել է 42710,0 հազ. դրամ ընդհանուր գումարով վարչական տուգանք: Վերստուգում է իրականացվել կասեցված 90 օբյեկտներից ընդամենը 16-ում:
Վերահսկողության արդյունքներով, հիմնականում հայտնաբերվել են համակարգային բնույթի խախտումներ և անհամապատասխանություններ: Մասնավորապես, ՎՊ-ն համակարգային բնույթի խախտումներից առանձնացրել է այն, որ Հայաստանի տարածք ներմուծած վտանգավոր սննդամթերքի մասին միջազգային արագ արձագանքման համակարգի միջոցով ստացված տեղեկատվությունը որոշ դեպքերում չի վերլուծվում, նշված սննդամթերքի նկատմամբ վերահսկողություն չի իրականացվում, վերահսկողության արդյունքում այն որպես անհատական ռիսկի չափորոշիչ չի հաշվարկվում:
ՍԱՊԾ-ն նաև թերի է կատարել իր աշխատանքը, ինչի վերաբերյալ ՎՊ-ն ներկայացնում է մի օրինակ՝ մսամթերքի ներմուծմամբ և պահածոների արտադրությամբ զբաղվող տնտեսվարողի մոտ 2017թ. օգոստոսի 25-ին ՍԱՊԾ պետի համապատասխան հրամանով իրականացվել է դիտարկում: Դիտարկման ընթացքում պահածոների մեջ օգտագործվող տավարի գլխամսից արվել է նմուշառում և ուղարկվել լաբորատոր փորձաքննության, որը կատարվել է հենց ՍԱՊԾ-ի լաբորատորիայում։ Օգոստոսի 31-ին պարզվել է, որ փորձարկման նմուշում կան աղիքային ցուպիկի խմբի մանրէներ։
ՍԱՊԾ-ի կողմից սեպտեմբերի 1-ին կայացվել է որոշում, որի համաձայն փորձարկված նմուշի ամբողջ խմբաքանակը՝ 25 տոննա տավարի սառեցված գլխամիս, 10 օրում ոչնչացնելու մասին։ Սակայն ախտահարված մսամթերքը չի ոչնչացվել, և նույն օրը մսամթերքն արտադրած տնօրենը նամակով դիմել է ՍԱՊԾ պետին՝ խնդրելով թույլ տալ նշված մսի խմբաքանակը օգտագործել պահածոների արտադրության մեջ, քանի որ այն անցնելու է 100°c ջերմային մշակում։ ՍԱՊԾ պետին դիմած նամակի հետ կցվել է նաև մսաբուսական պահածոների արտադրության տեխնոլոգիական հրահանգը և բաղադրագիրը:
Այդուհանդերձ, ՎՊ-ն եզրակացրել է, որ աղիքային ցուպիկով հայտնաբերված մսամթերքը չոչնչացնելով՝ ՍԱՊԾ-ն խախտել է կառավարության որոշումից բխող մի շարք կարգեր․
«Ընդհանուր առմամբ, վերոնշյալ դեպքերի փաթեթների ուսումնասիրությունից պարզ է դառնում, որ ստուգումների և դիտարկումների ընթացքում կայացվել են ապրանքների վաճառքը և արտադրության գործունեությունը կասեցնելու որոշումներ, սակայն որոշումների կատարման ապահովման գործընթացի վերաբերյալ փաստաթղթավորում չի իրականացվել», - նշված է ՎՊ ուսումնասիրության մեջ։
Վերահսկիչ պալատն ուսումնասիրել է նաև սահմանային անցակետերի գործունեությունը՝ Ագարակ, Բագրատաշեն, Բավրա, Գոգավան, Երևան և Զվարթնոց: Այսպես, 2016-ին երրորդ երկրներից ներմուծված 10360 բեռներից 4564 (44 տոկոս) բեռների ձևակերպում իրականացվել է լաբորատոր վտրձաքննության արդյունքում: 2016-ին Երևանում գործող երկու սահմանային հսկիչ կետերում ձևակերպվել է անասնաբուժական հսկողության բեռների 80.4 տոկոսը, բուսասանիտարական հսկողության բեռների 55.8 տոկոսը, սննդամթերքի անվտանգության հսկողության բեռների 85.1 տոկոսը:
2017-ին 10 ամիսների ընթացքում երրորդ երկրներից ներմուծված 9072 բեռներից 3752 (41.4 տոկոս) բեռների ձևակերպում իրականացվել է լաբորատոր փորձաքննության արդյունքում: 2017թ.-ի 10 ամիսներին Երևանում գործող երկու սահմանային հսկիչ կետերում ձևակերպվել է անասնաբուժական հսկողության բեռների 88 տոկոսը, բուսասանիտարական հսկողության բեռների 55.8 տոկոսը, սննդամթերքի անվտանգության հսկողության բեռների 98.8 տոկոսը:
Սահմանային պետական վերահսկողությունն իրականացվում է մի շարք օրենքների ու կառավարության ընդունած որոշումների հիման վրա, սակայն ՎՊ ուսումնասիրություններից պարզվում է, որ ներմուծման հավաստագիր տրամադրվում է աոանց հաշվի առնելու այդ իրավական ակտերի դրույթները: Եղել են դեպքեր երբ նույն արտադրողի կողմից արտադրված նույն ապրանքի միևնույն ծավալի բեռների ռիսկը' տարբեր ոչ ռիսկային ներմուծողների պարագայում, գնահատվել է տարբեր։ .
Օրինակ՝ 2017-ի փետրվարին բրազիլական «Սեարա Ալիմենտոս» ընկերությունից ՀՀ են ներմուծել թռչնամիս: Միևնույն միավորներով ներմուծված բեռի ռիսկայնությունը 3 տնտեսվարողների համար գնահատվել է տարբեր միավորներով, ինչը կառավարության որոշման խախտում է։ 2017-ի փետրվարին Տնտեսվարող ընկերությունը բրազիլական «ԶԻ ԲԻ ԷՍ ԱՎԵ» ՍՊԸ-ից ներմուծել է 25 տ. խոզի միս, որն ըստ ռիսկայնության գնահատման համակարգի, ստացել է 65 միավոր։ Սակայն այդ ընկերությանը, առանց լաբորատոր փորձաքննության, տրամադրվել է անվտանգության սերտիֆիկատ, քանի որ ՓԲԸ-ի կողմից ներմուծված բեռի փաստթղթերում եղել է արտադրողի BRC սերտիֆիկատ, որը տրվել է ոչ թե խոզի, այլ հավի մսի արտադրության։
«Արդյունքում հասկանալի չէ, թե բրազիլական արտադրողի մոտ արտադրության անվտանգության համակարգ ներդրված է, թե ոչ: Ցուցադրվել է ոչ համակարգված մոտեցում, քանի որ արտադրողի մոտ արտադրության անվտանգության համակարգի ներդրման վերաբերյալ հավաստագիրը տրվում է ոչ թե արտադրված արտադրանքի խմբաքանակին, այլ՝ արտադրությանն ընդհանրապես», -եզրակացրել է ՎՊ-ն։
Մեկ այլ խնդիր, որ հայտնաբերել է ՎՊ-ն կապված է եղել ներմուծված սառեցված հավի մսին, որի մեջ եղել են սալմոնելաներ, ՍԱՊԾ-ի կողմից անվտանգության սերտիֆիկատ տալը։ Ըստ ՎՊ-ի, 2017-ի ապրիլի 4-ի որոշմամբ է ՍԱՊԾ-ն տրամադրել անվտանգության սերտիֆիկատ՝ փաստացի հաշվի չառնելով մթերքի մասին լաբորատորիայի կողմից տրված եզրակացությունը: Նկատենք՝ սալմոնելան ախտածին մանրէ է, որն առաջացնում է աղիքային վարակիչ հիվանդություն և սննդային թունավորում` սալմոնելիոզ։
Ավելին, նույն ուսումնասիրության համաձայն, «Պիլիգրիմ Պրայդ» ընկերությունից ներմուծվել է 102 տոննա հավի սառեցված միս: Ներմուծման փաստաթղթերում ժամկետանց BRC սերտիֆիկատի հիման վրա տրամադրվել է անվտանգության սերտիֆիկատ, որի գործողության ժամկետն ավարտված է եղել։ Սակայն, այսքանով հանդերձ, մսամթերքին առանց զննման ու լաբորատոր ւիորձաքննությանն 2017-ի հունիսի 20-ին տրամադրվել է անվտանգության սերտիֆիկատ (N00008089) և թույլատրվել ներմուծումը Հայաստանի Հանրապետություն։
ՎՊ-ն եզրակացրել է, որ չեն իրականցվում վերլուծություններ և գործողություններ առավել ռիսկային երկրներից և արտադրողներից Հայաստան ներմուծվող սննդամթերքի մուտքը կանխարգելելու և անվտանգությունն ապահովելու համար։ Արդյունքում Հայաստանի բնակչությունը կանգնում է վտանգավոր մթերք գնելու փաստի առաջ։
17:23
17:08
14:33
14:02
13:49
13:23
13:09
12:31
12:13
11:52
11:49
11:37
11:13
10:52
10:38
10:13
09:52
09:35
09:16
09:01
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:16
09:01
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
