1992–1996թթ.-ին ՌԴ միջնորդական առաքելության ղեկավար, ՌԴ նախագահի Լեռնային Ղարաբաղի հարցով լիազոր ներկայացուցիչ, ԵԱՀԿ ՄԽ ռուսաստանցի նախկին համանախագահ Վլադիմիր Կազիմիրովը շատ է ափսոսում, որ ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորմամբ հետաքրքրված շատ քաղաքագետներ ու փորձառու լրագրողները չեն հիշում այն կարևոր փաստաթուղթը, որի հիման վրա 1994 թվականի մայիսի 12-ից Ղարաբաղի շուրջ ձեռք է բերվել հաշտություն: Ըստ նրա՝ դա շատ ավելի խիստ էր իր պահանջներով, քան ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևերն էին: Tert.am-ի հետ բացառիկ զրույցում նա նշեց, որ կրտսեր Ալիևի ցանկություններն ընդհանրապես չեն համընկնում նրա նախորդի՝ Հեյդար Ալիևի ցանկությունների հետ և հենց կրտսերի քաղաքականության հետևանքով ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորումն հայտնվել է փակուղում:
- Պարոն Կազիմիրով, շատերի կարծիքով՝ ապրիլյան պատերազմից հետո ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացը նոր փուլ է մտել. կազմակերպվում են երկկողմ հանդիպումներ, ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը նախագահող երկրների ղեկավարություններն են իրենց մտահոգությունները տարբեր կերպ արտահայտում: Ըստ Ձեզ, ի՞նչ է տեղի ունենում կարգավորման գործընթացում, երևո՞ւմ է՝ հիմնախնդրի լուծման որեւէ նախանշան, թե՞ ամեն ինչ նորից կգնա լարվածության և բախման:
–Իհարկե, ապրիլյան խաբեությունը շփման գծում եղել է ավելի մեծ ու կտրուկ նախկին միջադեպերի համեմատ և չէր կարող չառաջացնել սուր ռեակցիաներ միջազգային հանրության և հատկապես ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը համանախագահող երկրների և իհարկե Ռուսաստանի մոտ:
Բայց չպետք է մոռանալ, որ 22 տարիների ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղի կարգավորման գործընթացում օգտագործվել են ազդեցության տարբեր ձևեր: Իհարկե, այս ձևերի և հատկապես հաղորդակցության և հանդիպումների մակարդակներն ունեցել են իրենց հստակ նշանակությունը, բայց ամեն դեպքում դժվար թե դրանք ունենային որոշող նշանակություն հիմնախնդրի լուծման վրա: Խնդիրն այնքան էլ այն չէ, որ հավաքվել և քննարկել են խնդիրը ոչ այնքան ճիշտ մակարդակի վրա: Վերջնական հաշվարկով՝ դա կախված է հակամարտող կողմերի դիրքորոշումից և նրանց հնարավորությունից՝ ցուցաբերել ճկունություն կարգավորման գործընթացում:
-Պարոն Կազիմիրով, հիմա ընթացող գործընթացներում ներգրավված են գերտերությունների ղեկավարներ. նախ հանդիպումները կայացան Վիեննայում՝ ամերիկյան, հետո Սանկտ Պետերբուրգում՝ ռուսական կողմի նախաձեռնությամբ, ԼՂ կարգավորման գործընթացում ակտիվացել է նաև գերմանական միջամտությունը: Սա ի՞նչ է նշանակում. Արդյո՞ք գերտերությունները մտահոգված են խնդրով, թե պարզապես նրանցից յուրաքանչյուրը փորձում է իր գերիշխանությունը տարածել այս տարածաշրջանում՝ այս կոնֆլիկտի միջոցով:
- ԼՂ հիմնախնդրի հետ կապված այդ և այլ երկրների անհանգստությունը շատ բնական է, հատկապես որ այս տարածաշրջանը շատ զգայուն է և ինչ-որ առումով նաև՝ պայթյունավտանգ: Երևանում, Ստեփանակերտում և Բաքվում նոր պատերազմի վտանգի մասին պետք է հասկանան առավել շատ, քան Մոսկվայում, Վաշինգտոնում, Փարիզում կամ Բեռլինում:
Կային ժամանակներ, երբ ազդեցության հետ կապված խնդիրներն այս տարածաշրջանում առաջին պլան էին մղվել, բայց հիմա ՄԽ-ի համանախագահները և ԵԱՀԿ նախագահը փոխազդում են Ղարաբաղի վրա ավելի լավ, քան տասը տարի առաջ: Խոսել տարածաշրջանում իշխանության ձգտման մասին, անհեթեթ է, պետք չէ արձագանքել ակնհայտ չափազանցություններին:
-Հիմա անընդհատ խոսվում է հիմնախնդրի «փաթեթային» լուծման մասին. հայ քաղաքագիտական հանրությունը լուծման այս տարբերակին բուռն է արձագանքում։ Ձեր դիտարկմամբ՝ ո՞րն է հիմնախնդրի լուծման տարբերակը, արդյո՞ք իրատեսական է խնդրի լուծման այդ տարբերակը՝ հաշվի առնելով կողմերի հնչեցրած այսօրվա պահանջներն ու ցանկությունները:
– Իրականում հնարավոր է ինչպես «փաթեթային», այնպես էլ «փուլային» կարգավորումը, բայց «փուլային» կարգավորումը պահանջում է հուսալիություն, կողմերի հավատարմություն՝ պարտավորությունների ստանձնման դեպքում, իսկ այս հիմնախնդրի պարագայում դա ակնհայտ պակասում է: Հանրահայտ է, որ կողմերից մեկը ամբողջությամբ անտեսել և ամեն անգամ վիճարկում է պաշտոնապես ընդունած իր պարտավորվածությունները: Բացի այդ, «փուլային» կարգավորման դեպքում կարևոր է գործողությունների հերթականությունն ու հաջորդականությունը:
Շատ ափսոս, որ անգամ քաղաքագետներն ու փորձառու լրագրողները չգիտեն և չեն հիշում այն կարևոր փաստաթուղթը, որի հիման վրա 1994 թվականի մայիսի 12-ից Ղարաբաղի շուրջ ձեռք է բերվել հաշտություն: Դա այդ տարվա ապրիլի 15-ի ԱՊՀ երկրների ղեկավարությունների Խորհրդի հայտարարությունն է: Այդ հայտարարության հետ համաձայն էին ԱՊՀ-ի բոլոր 15 երկրները, ներառյալ Ադրբեջանի և Հայաստանի նախագահները: Այնտեղ առաջին անգամ շատ խիստ ձևով (ավելի խիստ, քան ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդի բանաձևերում- Վլադիմիր Կազիմիրով) պահանջ կար ոչ միայն կրակի դադարեցման, այլ նաև՝ դրա հուսալի ապահովման: Հետո գալիս է բանալի միտքը. «Առանց դրա հնարավոր չէ վերացնել առճակատման ողբերգական հետևանքները»: Այսինքն՝ նախ ամբողջությամբ բացառել ռազմական գործողությունների վերականգնումը և հետո միայն ազատել ինչ-որ տարածքներ, վերադարձնել այնտեղ փախստականներին և տեղանված անձանց և այլն:
Բայց ինչպե՞ս է խնդիրները բարձրացնում Բաքուն. նախ՝ ազատագրել գրավյալ տարածքները, բայց՝ ոչ հստակ պարտավորվածություններով հրաժարվել ռազմական միջոցներով խնդիրը լուծելուց: Դա հեռու է կարգավորման այն հեռանկարից, որը տեսնում էին նրա հայրը՝ Հեյդար Ալիևը, և ընդհանրապես ԱՊՀ երկրների ղեկավարները: Միայն միամիտը կարող էր ուշադրություն դարձնել նրա ժառանգի փաստարկներին: Հենց դա է պատճառը, որ այս հիմնախնդրի լուծումը փակուղում մնացել: Մինչև կողմերը չպայմանավորվեն ուժ չկիրառելու մասին, դժվար թե ձեռք բերվի երկխոսությունների համար անհրաժեշտ ճկունությունը: Իսկ առանց երկխոսությունների՝ կարգավորման գնալ հնարավոր չէ:
Աղբյուրը՝ Tert.am
23:19
23:02
22:33
19:02
18:46
18:26
18:03
17:46
17:33
17:27
17:15
16:55
16:44
16:21
16:03
15:56
15:22
14:44
14:23
14:03
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
09:19
09:01
09:36
09:28
09:55
09:32
09:15
09:02
09:46
09:32
09:16
09:01
09:01
09:45
09:34
09:18
09:02
09:56
09:42
