Սնկի պես աճած ԾԻԳ-երը վարկային միջոցները թաքցնելու միջոց էին. Այդ փողերը հնարավոր չէ հետ բերել

23.07.18 | 18:05

Ազգային ժողովի պատգամավոր, տնտեսագետ Վարդան Բոստանջյանի հաշվարկներով՝ Հայաստանի արտաքին պարտքի չնչին մասն է ծառայել բուն նպատակին, մնացած գումարները փոշիացվել են: «Շուրջ 7 մլրդ դոլար արտաքին պարտքից, ես կարծում եմ, 1.5-2 մլրդն է նպատակային ծախսվել, մնացածը սուբյեկտիվ կիրառվող միջոցներ են եղել»,- Lragir.am-ի հետ զրույցում ասաց Բոստանջյանը:

Նշենք, որ կառավարության վերջին նիստում Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձել էր միջազգային վարկային ծրագրերին, «որոնք չեն իրագործվում, նույնիսկ չեն մեկնարկել, երբեմն կիսատ են մնացել, ընդ որում՝ կիսատ են մնացել ուրիշների կողմից պարտավորությունները չկատարելու պատճառով: «Այդ վարկային ծրագրերով Հայաստանը վճարումներ է իրականացնում: Այս իրավիճակը մենք պետք է խորությամբ հասկանանք և քննարկենք», ասել էր Փաշինյանը:

Վարդան Բոստանջյանի խոսքով՝ այդ ծրագրերի ձախողման հիմնական մեղավորը Հայաստանի իշխանություններն են եղել: «Որքան էլ ուզենանք դրսի ուժերի շարքերում փնտրել մեղավորներ, ակնհայտորեն հիմնական մեղավորը մնում են Հայաստանի իշխանության ներկայացուցիչները: Հայաստանի Ազգային ժողովն է հաստատել այդ ծրագրերը, եթե կասկածելի տարրեր կային դրանցում, կարող էին չհաստատել: Եթե հաստատել են, երկրի ներսում դրա վերաբերյալ ոչ ցանկալի զարգացումները հենց մեր իշխանությունների կողմից են տեղի ունեցել»,- ասաց Բոստանջյանը:

Մասնագետի խոսքով՝ վարկային ծրագրի ձախողման ցայտուն օրինակը Հյուսիս-հարավ ճանապարհաշինական ծրագիրն է: Նա հիշեցնում է, որ այդ ծրագրի առաջին պայմանագրով Ասիական զարգացման բանկը 1.5 մլրդ դոլար գումար հատկացրեց, ինչը Հայաստանի համար շատ մեծ գումար է:

«Հյուսիս-հարավ ավտոճանապարհը պետք է լինի մոտ 500 կմ չափով, բայց այսօրվա դրությամբ երկար տարիների ընթացքում այդ ճանապարհի միայն 50 կմ-ն է կառուցված, այն էլ այն տեղամասը, որը կարելի էր թողնել ամենավերջում, քանի որ համեմատաբար բարվոք էր ճանապարհը: Փողերը մսխվել են, իսկ ճանապարհը չկա: Իսկ ճանապարհի կառուցված մասը որակական առումով ունի շատ խոցելի կողմեր: Եվ այս օրինակը վերաբերում է բոլոր վարկային ծրագրերին: Պետական կառավարման համակարգի ներսում սնկի պես ստեղծվել են ԾԻԳ-եր, իսկ ԾԻԳ-երը ոչ այլ ինչ են, քան այդ փողերը թաքցնելու միջոց»,- նշեց տնտեսագետը:

Նրա խոսքով՝ բացի այն, որ ԾՒԳ-երում հանգրվանած անձինք շատ բարձր աշխատավարձեր են ստացել, դրանք կառույցներ են եղել, որոնց գործունեության դեպքում կորչում է վերահսկողության հրամայականը, համաձայն որի՝ ֆինանսական միջողները պետք է ուղղվեն հիմնական նպատակի կատարմանը: Հիմնական նպատակի կատարում գրեթե չի եղել:

Վարդան Բոստանջյանը նշեց, որ դեռևս 2000 թվականին համահեղինակել է «Օտարերկրյա պետություններից և միջազգային կազմակերպություններից ստացված փոխառությունների, վարկերի և դրամաշնորհների օգտագործման նկատմամբ վերահսկողության մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը: Այս նախագծի նպատակը, ըստ Բոստանջյանի, հետևյալն էր՝ Ազգային ժողովը պետք է վերահսկողություն սահմաներ օտարերկրյա վարկերի և դրամաշնորհների նկատմամբ:

«Վերահսկողություն իրականացնելու համար Ազգային ժողովը պետք է աշխատանք տաներ՝ սկսած առաջին պահից, երբ օտարերկրյա պետության հետ բանակցում են՝ վարկեր ձեռք բերելու համար: Այդ բանակցություններին, ըստ նախագծի, պետք է մասնակցեն նաև ներկայացուցիչներ ԱԺ-ում ներկայացված քաղաքական ուժերից: Ոչ միայն բանակցությունները, այլ այդ ծրագրերի քննարկման, հաստատման, վարկային միջոցների անհրաժեշտության, ինչպես նաև օգտագործման պրոցեսը պետք է վերահսկվեր»,- ասաց Վարդան Բոստանջյանը:

Ըստ պատգամավորի՝ խորհրդարանական վերահսկողության արդյունքում մենք չէինք ունենա այնպիսի կորուստներ, որոնց մասին խոսեց վարչապետը: Նախագիծը այդպես էլ չի ընդունվել: Բոստանջյանն ասում է, որ նախագիծը սառեցրել են, քանի որ որոշ ուժերի ձեռնտու չի եղել նման օրենք ունենալը:

Ինչ վերաբերում է վնասը վերականգնելուն, Բոստանջյանն ասում է, որ այդ դեպքում բոլոր պատասխանատուները պետք է բերման ենթարկվեն: «Իսկ դա հսկայական ծավալի աշխատանք կլինի: Միայն գումարները հետ բերելու հարցը չէ, բազմաթիվ մարդիկ պատասխանատվություն պետք է կրեն այս ամենի համար, ընդհուպ քրեական, ազատազրկումներ պետք է լինեն: Ես մտածում եմ, որ նման ֆինանսական միջոցներ հետ բերելը գրեթե անհնար է, կամ չնչին մասը կարող են հետ բերել”,- հավելեց նա: