«Կոչ եմ անում անտարբերության չմատնել այն ամենը, ինչ կատարվում է մեր եկեղեցու շուրջ»

01.08.18 | 13:15

Անդրադառնալով Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի դեմ վերջին երկու ամիսներում ծավալված պայքարին` Երեւանի Նոր Նորքի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու քահանա Արժանապատիվ ՏԵՐ ԹՈՎՄԱ քահանա ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆՆ ընդգծում է՝ անտարբերությունը սկիզբն է մահվան:

Մտահոգվեցի այն հարցով, թե ովքեր են կանգնած նրա հրաժարականը պահանջողների թիկունքում (միանշանակ պարզ է, որ հայր Կորյունն ընդամենը արբանյակ է այդ շարժման մեջ) եւ արեցի որոշ եզրակացություններ», - գրում է Տեր Թովման եւ հիշեցնում, որ Արեւմուտքում 2000-ական թվականներիսկզբին հայտնի դարձած ամերիկացի քաղաքագետ եւհրապարակախոս Ջոզեֆ Օվերտոնի ստեղծածհամակարգի արդյունքում ամերիկյան քաղաքացիականօրենքներում առաջացած փոփոխությունները:

Տեր հայրը մանրամասնում է, որ այդ համակարգը ստացել է «Օվերտոնի պատուհան» անունը. «Եթե մինչեւ «Օվերտոնի պատուհանը» հասարակության մեջ տեղ գտած այս կամ այն երեւույթը քննարկման արդյունքում նշանակալի գնահատական չէր ստանում կամ այդ գնահատականը շատ ուշանում էր, ապա հիմա գնահատականի հարցը հեշտացավ: Նախ` «Օվերտոնի պատուհանը» երեւույթի գնահատականի չափանիշ վերցրեց պետության եւ հասարակության համար նպատակահարմարությունը, այլ ոչ թե դարերով մշակված բարոյական, մշակութային եւ հոգեւոր նորմերը, որոնք սնվում էին Ավետարանի պատվիրաններով: Մի որեւէ երեւույթ քննարկելիս այն անցնում էր այսպիսի փուլեր` անկարելի է – տանելի է – տրամաբանական է – ստանդարտ է – գործող նորմ է: Եթե երեւույթը գործող նորմի սանդղակում է, այն դառնում է օրենք: Բնական է, որ որոշ ուժեր ամեն ինչ անում էին, որպեսզի որեւէ ձեռնտու երեւույթ անկարելի սանդղակից գնա մինչեւ գործող նորմի սանդղակ եւ օրենքով հաստատվի»:

Տեր Թովման պատմում է, որ «Օվերտոնի պատուհանի» գործելուց հետո Արեւմուտքում տեղիունեցան «մեծ հրաշքներ». «Նախ տարբեր երկրների իշխանություններ ընդունեցին օրենք միասեռականների ամուսնությունները գրանցելու մասին, քանի որ միասեռականությունը Եվրոպայի եւ Ամերիկայի շատ երկրներում դարձել է ստանդարտ երեւույթ /գիտակցության ստերեոտիպ/ եւ այնուհետեւ` նորմա: Ընդհանուր օրենքների մշակման եւ ընդունման հարցում մեծ դեր կատարեց, բնականաբար, Եվրախորհրդի առկայությունը: «Օվերտոնի պատուհանին» նման համակարգեր եւ չափորոշիչներ մշակելով՝ Եվրոպան իր քաղաքացիական օրենքների մեջ եւս մեծ «հրաշքներ» գործեց: Քաղաքացիական օրենքի կողմից միասեռականների ամուսնությունների գրանցումը մեծ «հրաշքների» դաշտ ստեղծեց նաեւ եվրոպական եւ ամերիկյան եկեղեցիներում: 2000 թվականների սկզբից հոգեւոր դաշտում կարծես ամբարտակը փլվեց եւ վարար գետը հոսեց»:

Այնուհետեւ հոգեւորականն արեւմտյան եկեղեցիներիռեֆորմային փոքրիկ ժամանակագրություն է ներկայացրել, ըստ որի՝

1997 թվականից Դանիայի եկեղեցին պարզապես օրհնում էր միասեռականների պսակը, բայց խորհուրդ չէր կատարում:

Հոլլանդիայի բողոքական եկեղեցիները 2004 թվականին որոշում կայացրին պսակել միասեռական զույգերին:

Շվեդիայի եկեղեցական ժողովը 2005 թվականի հոկտեմբերի 27-ին որոշում կայացրեց օրհնել արվամոլների պսակը: Այն ուժի մեջ մտավ 2009 թվականի նոյեմբերի 1-ից: Նոյեմբերի 8-ից Ստոկհոլմի եպիսկոպոս դարձավ բացահայտ գործող լեսբուհի Եվա Բրուննեն:

2007 թվականին Գերմանիայի ավետարանական եկեղեցին որոշում կայացրեց պսակել արվամոլ զույգերին: Սակայն անհամաձայնությունների, բողոքների պատճառով առաջին արվամոլ զույգի պսակը տեղի ունեցավ միայն 2013 թվականին:

2009 թվականի օգոստոսին ԱՄՆ-ի ավետարանա-լյութերական եկեղեցին, որի մեջ մտնում է լյութերականների մեծ մասը, որոշում կայացրեց օրհնել միասեռ ամուսնությունները: Միսսուրիի եւ Վիսկոնսինի հավատացյալները դեմ կանգնեցին այդ որոշմանը:

2009 թվականի նոյեմբերից Շվեդիայի լյութերական եկեղեցին սկսեց պսակել միասեռականներին:

2009 թվականին Կանադայի ավետարանա-լյութերական եկեղեցին որոշում կայացրեց օրհնել միասեռ ամուսնությունները եւ արվամոլ երեցներին:

2013 թվականի մայիսին Իտալիայի ավետարանա-լյութերական եկեղեցու սինոդը որոշում կայացրեց օրհնելու միասեռ զույգերին: Ինչպես ասաց սինոդի նախագահ Քրիստիան Գրյոբենը. «Օրհնությունը հնարավորություն կտա զույգերին պատասխանատվություն կրելու իրենց հարաբերությունների մեջ` Աստծո օգնությամբ»:

2014 թվականին Շոտլանդիայի եկեղեցին թույլատրեց արվամոլներին եւ լեսբուհիներին քահանա ձեռնադրել:

2015 թվականին միասեռականների ամուսնությունը օրինականացվել է ԱՄՆ-ի ողջ տարածքում: Այսօր միասեռականների ամուսնություն գրանցվում է ԱՄՆ-ի 19 նահանգների բողոքական եկեղեցիների մեծ մասում:

Մեքսիկայում 2015 թվականին քաղաքացիական օրենքը հանեց արգելքը միասեռականների ամուսնության գրանցման վրայից:

Ֆրանսիայի բողոքական եկեղեցին 2015 թվականի մայիսի 15-ին թույլատրեց միասեռականների ամուսնության օրհնությունը:

2016 թվականի ապրիլի 11-ին Նորվեգիայի եկեղեցիների խորհուրդը ձայների մեծամասնությամբ որոշում ընդունեց թույլատրել միասեռականների ամուսնությունը եկեղեցում:

ՀՀ ԱԳՆ-ն ցավակցություն է հայտնել՝ ԿԱՀ-ում ռուսաստանցի լրագրողների զոհվելու կապակցությամբ

2017 թվականի հունիսի 8-ին Դանիայի պառլամենտը օրենք ընդունեց, ըստ որի երկրի բոլոր եկեղեցիները պարտավոր են պսակել արվամոլ զույգերին: Ի դեպ, Դանիան Եվրոպայում առաջինն էր, որ 1989 թվականին թույլատրեց օրենքով պսակել արվամոլներին:

Ֆինլանդիայի եկեղեցին դեռեւս չէր ընդունել որոշակի որոշում այդ հարցում, սակայն հովիվների երկու երրորդը կողմ էին միասեռականների պսակի օրհնությունն ընդունելուն: Եկեղեցու պասիվ վերաբերմունքն այդ հարցում առաջացրին արվամոլների եւ լեսբուհիների զանգվածային բողոքներ: Վերջապես 2017 թվականի մարտի 1-ին Ֆինլանդիայի լյութերական եկեղեցու առաջնորդ Կարի Մյակինենի գլխավորությամբ օրենքը ընդունվեց: Միասեռականներին ողջունող ճառի մեջ Կարի Մյակինենն ասել է. «Դուք ինձ շատ բան սովորեցրիք եւ ցույց տվեցիք մեզ Աստծու կողմից շնորհած կյանքի ու սիրո հարստությունն ու բազմազանությունը: Շնորհակալ եմ Աստծուն այն բանի համար, որ դուք կաք»: Այդ որոշման պատճառով 523 հավատացյալ լքեց եկեղեցին:

Մեծ Բրիտանիայի եւ այլ երկրների անգլիկան եկեղեցին բաժանված է մասերի: Մի մասը 2000 թվականից հետո առանց բացահայտ օրենքի օրհնում է միասեռականների ամուսնությունը` բարձրաստիճան կին եպիսկոպոսի հովանավորությամբ:

Վերադառնալով Հայ Առաքելական եկեղեցուն՝ Տեր Թովման նշում է, որ բազմիցս լսել է բարեփոխումների պահանջի մասին, որի վերաբերյալ ժողովրդի մեջ տարբերխոսակցություններ կան. «Ոմանք ասում են` եկեղեցին օրենքներով հնացել է, ետ է մնում արեւմտյան օրենքներից, ոմանք նորամուծություններ են պահանջում անել ծիսակարգում` այնպես, ինչպես ընդունված է Արեւմուտքում: Վերջիվերջո Եվրոխորհուրդ ընդունվելու հարցում Հայ եկեղեցին որոշակի խոչընդոտ է հանդիսանում «եվրոպական արժեքների» ներմուծման եւ վերջին օրենքների մեզ մոտ եւս ընդունման հարցում: Տեղեկացնեմ, որ եվրոպական պետությունների օրենքների ընդունման օրակարգում դրված է ինցեստի հարցը / ներընտանեկան սեռական կապեր եւ դրանց օրինականացում պետության կողմից /: 2016 թվականին Դանիայի պառլամենտը լյութերական եկեղեցուց պահանջեց քննարկել եկեղեցում քրոջ եւ եղբոր պսակի հարցը: Եպիսկոպոսների եւ երեցների միջեւ, ըստ տեղեկությունների, մեծ վեճ տեղի ունեցավ: Չգիտեմ` ինչով վերջացավ այդ ամենը, բայց համոզված եմ, որ Եվրախորհուրդը ինցեստն էլ կօրինականացնի: Դա ընդամենը ժամանակի հարց է:
Մեր եկեղեցին «ետ է մնում» եվրոպական արժեքներից: Որպես «հետամնաց» եկեղեցի` իր բացասական բնորոշումն ունի արեւմտյան աշխարհում: Ահա, թե ինչ է ասում գերմանացի սոցիոլոգ Հանս Կրաֆտիգը. «Հայ եկեղեցին ետ է մնացել իր օրենքներով եւ լուրջ սպառնալիք է հանդիսանում արեւմտյան դեմոկրատիայի համար: Եվրոպայի պարտքն է ամեն կերպ լուսավորել հայ ժողովրդին եւ կրթել նրան եվրոպական արժեքներին համապատասխան»: Թե ինչ սպառնալիք է ներկայացնում իրենից Հայ եկեղեցին, կարելի է միայն ենթադրել: Պոռնիկ կինը եւ սրբակենցաղը չեն կարող մի տան մեջ ապրել, իրենցից ընտանիք չի ստացվի: Հայ եկեղեցին իր օրենքներով ինքնին ամոթանք է արեւմտյան եկեղեցիների համար եւ գայթակղություն»: