Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժի 30-րդ տարելիցին ընդառաջ «Ռոսիյսկայա գազետա» պարբերականը հարցազրույց է ունեցել Հայաստանի տուժած շրջաններում փրկարարական ու վերականգնողական աշխատանքների համակարգման հանձնաժողովի նախագահ, ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհրդի նախագահ, Հայաստանի ազգային հերոս Նիկոլայ Ռիժկովի հետ:
Լրագրողը նկատել է, որ երկրաշարժից հետո փլատակների տակից հաջողվել է դուրս բերել 16.000 մարդու, և դա միայն նրա շնորհիվ, որ Ռիժկովն ու օգնության եկած նրա թիմը կարողացել են առաջին իսկ օրը հաղթահարել համընդհանուր քաոսը:
«Չեմ կարող ասել, որ առաջին իսկ օրվանից տիրապետել ենք իրավիճակին, քանի որ դա անհնարին էր. մարդիկ մեծ ցավի մեջ էին, ապակողմնորոշված: Շատերը լացում էին, չէին հասկանում՝ ինչ է կատարվում: Մեզ վրա գոռում էին, անձամբ ինձ ասում՝ «ինչո՞ւ ես եկել, ո՞ւր են վերամբարձ կռունկները»: Բայց մեկ օր անց հաջողվեց կազմակերպել աշխատանքը, համակարգել ջանքերը: Կարողացանք նաև մարդկանց բացատրել, որ լացելու, քարացած նստելու կամ գոռալու փոխարեն պետք է աշխատել, ողջ մնացածներին գտնել ու դուրս բերել»,-ողբերգական օրերի հիշողություններով կիսվել է Ռիժկովը՝ հավելելով, որ 16.000 փրկվածից զատ՝ աղետի գոտուց տարհանվել է ավելի քան 40.000 մարդ:
ՀՀ ազգային հերոսը նաև խոստովանել է, որ այդ օրերին հրաժարվել է իշխանությունների կողմից իրեն տրամադրված հատուկ մեքենայից ու ամեն օր Երևանից աղետի գոտի է գնացել սովորական ավտոբուսով:
«Որոշ ժամանակ անց արդեն բոլորը ճանաչում էին կարմիր «Իկառուս»-ը»,-պատմել է զրուցակիցը:
Անդրադառնալով ԽՍՀՄ ղեկավար Միխայիլ Գորբաչովի արձագանքին՝ Ռիժկովը պատմել է, որ երկրաշարժի ժամանակ նա Նյու Յորքում էր, որտեղից վերադարձել է աղետի մասին տեղեկանալուց հետո:
«Մեկ ժամից ինձ զանգահարեց Գորբաչովի անվտանգության ծառայության պետն ու ասաց, որ արդեն գալիս են: Հետո հետաքրքրվեց՝ կկարողանա՞ օդանավակայանը «ծանր բորտ» ընդունել: Սկզբում մտածեցի՝ էքսկավատոր է բերում, հետո պարզվեց՝ զրահապատ «ԶԻԼ»»,-պատմել է Ռիժկովը, որին ի վերջո հաջողվել է Գորբաչովին համոզել թողնել զրահապատ մեքենան ու իր հետ կարմիր «Իկառուս»-ով տեղաշարժվել:
Լրագրողի նկատառմանն առ այն, որ Ռիժկովին Հայաստանում անվանում են «ամենափրկիչ», զրուցակիցը պատասխանել է, որ «հայերը, ի տարբերություն ռուսների, զարմանալի պատմական հիշողություն ունեն»:
«Այդ ողբերգությունից հետո դեռևս երկու տարի ես վարչապետի էի: Հետո եղել են տարբեր իրավիճակներ, 1990-ականների սկզբին աշխատանք չունեի: Բայց զբաղեցրածս պաշտոնից անկախ՝ հայերը երբեք ինձ չէին մոռանում: Եվ ես դրա համար շնորհակալ եմ հայ ժողովրդին»,- ասել է Ռիժկովը:
Նա նաև վերհիշել է երկրաշարժից հետո շարքային հայերի հետ պատահական հանդիպման մի քանի ուշագրավ դեպք:
«Մի անգամ ուղղաթիռով լեռնային գյուղ էինք թռչում, հետո պարզվեց, որ վտանգավոր տեղանքի պատճառով օդաչուն չի կարող վայրէջք կատարել: Ստիպված 3 կմ հեռավորության վրա՝ դաշտում, վայրէջք կատարեցինք: Ցեխ, անձրև. կեղտոտ ու թրջված դուրս եկանք ճանապարհի վրա ու կանգնեցրինք անցնող «Վոլգա»-ն: Աշխատակիցներս վարորդին խնդրեցին մեքենան մեզ տրամադրել, բայց նա չհամաձայնեց: Սակայն երբ իմացավ, որ Ռիժկովի համար է, ասաց. «Եթե Ռիժկովի համար է, վերցրեք»: Իսկ երբ հասանք գյուղ, խանութում հերթ կանգնածներից մի սևազգեստ կին ինձ ճանաչեց ու մոտեցավ, փաթաթվեց, լաց եղավ ու հայերեն ինչ-որ բան ասաց: Ես, իհարկե, ոչինչ չհասկացա: Ավելի ուշ թարգմանեցին: Այդ խոսքերն ամենահզոր բանն է, որ հայը կարող է ասել, այն էլ՝ բացառիկ դեպքերում»,-ասել է Ռիժկովը՝ հավանաբար նկատի ունենալով «ցավդ տանեմ» արտահայտությունը:
Ռիժկովը հարցազրույցը եզրափակել է հետևյալ խոսքերով. «Այո, նրանք ինձ հիշում են, և ես երբեք չեմ մոռանա հզոր ժողովրդին»:
13:39
11:09
10:44
10:19
10:02
14:25
14:10
14:00
13:43
13:25
13:09
12:48
12:26
11:33
11:03
10:33
10:02
17:39
17:22
17:02
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
