Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում սեպտեմբերի 18-ին վերաբացվում է Ամենայն հայոց կաթողիկոսների նստավայրը՝ Վեհարանը: Մեկ դար առաջ կառուցված հայրապետանիստը` գործարար Սամվել Կարապետյանի հովանավորությամբ, կատարյալ տեսքի է բերվել: Վեհարանը հիմնանորոգվում եւ բարեզարդվում էր դեռեւս 2010թ.-ից:
Վերաբացման առիթով առաջին այցելուները լրագրողներն էին, որոնք Մայր Աթոռի թանգարանների եւ արխիվի տնօրեն Ասողիկ աբեղա Կարապետյանի եւ Մայր Աթոռի վարչատնտեսական բաժնի տնօրեն Մուշեղ եպիսկոպոս Բաբայանի ուղեկցությամբ սրահ առ սրահ ծանոթացան վերանորոգված հայրապետանիստի նոր պայմաններին: Ամենայն հայոց Գարեգին Բ կաթողիկոսը, ողջունելով ներկաներին, ասաց. «Սուրբ Էջմիածինը նվիրական սրբավայրն է համայն ժողովրդի, սրբություն սրբոցն է հայոց ազգի: Դարերի ընթացքին մշտապես մեր ժողովրդի նվիրումով, սիրով, հավատքով վերակառուցվել, բարեզարդվել, շենացել, պայծառացել եւ գեղեցկացել է Ս. Էջմիածինը: Շնորհակալության խոսք մեր մեծ բարերարին` իր ազնիվ հանձնառության համար»:
Վեհափառ հայրապետը նաեւ նշեց, որ եկեղեցական կյանքն ամբողջապես արդյունավետ կազմակերպելու համար դեռ շատ աշխատանքներ ունեն կատարելու, ինչպես նաեւ վերակառուցելու, վերաշինելու այն եկեղեցիներն ու վանքերը, որոնք խոնարհված վիճակում են: «Դրանք նորոգման կարիք ունեն, որպեսզի իրենց առաքելությունը լիարժեքորեն կարողանան իրականացնել մեր ժողովրդի կյանքում»,-«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ ընդգծեց կաթողիկոսը:
«Երրորդ շունչը ստացավ վեհարանը` շնորհիվ Սամվել Կարապետյանի եւ նրա ընտանիքի: Այդ շունչը կարող եք զգալ բոլոր սրահներում: Աղոթքներով եւ այս ամենի բարվոք պահպանությամբ մեր երախտապարտությունը պիտի հայտնենք բարերարին»,-ասաց Մուշեղ եպիսկոպոս Բաբայանը:
Ասողիկ աբեղա Կարապետյանի խոսքով` Հայոց հայրապետն իր գահակալության առաջին իսկ տարիներից մտահոգված է եղել վեհարանի նորոգման խնդրով. «Նա առաջին հերթին Մայր Աթոռի միաբանների կենցաղային պայմանները բարելավեց եւ կառուցեց միաբանական հսկա շենքը, հետո նաեւ բարելավեց Մայր Աթոռի աշխատակիցների կենցաղային եւ աշխատանքային պայմանները: Եվ այդ «երկունքի» մեջ նրան աջակցության ձեռք մեկնեց բարերար Սամվել Կարապետյանը: Նախ իրականացվեց վեհարանի վերանորոգումը, ապա հիմքից կառուցվեց հանդիսությունների սրահն ու Սրբոց Հայրապետաց մատուռը»,-տեղեկացրեց Հայր Ասողիկը:
Հանդիսությունների սրահի մասնաշենքի եւ Սրբոց Հայրապետաց մատուռի ճարտարապետն է ակադեմիկոս Հրաչյա Պողոսյանը, իսկ վեհարանի հիմնանորոգման ճարտարապետը` Աշոտ Արշակյանը:
Հանդիսությունների սրահի աջ եւ ձախ կողմերում փորագրվել են ազգային եկեղեցական պատմության առանցքային երկու իրադարձության խորհրդապատկերները` Ս. Գրիգոր Լուսավորչի տեսիլքով Ս. Էջմիածնի կառուցումը եւ 1441թ. Ամենայն հայոց հայրապետական Աթոռի Սուրբ Էջմիածնում վերահաստատումը:
Մայր Աթոռի տեղեկատվական համակարգի հաղորդագրության համաձայն՝ 20-րդ դարասկզբին անվանի հայ գրողներից Ալեքսանդր Շիրվանզադեն իր մի գրությամբ հայտնում է Մատթեոս Բ. Իզմիրլյան Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին, որ ազգային մեծ բարերար Ալեքսանդր Մանթաշյանը փափագում է «Վեհափառ Հայրապետի համար կառուցանել իր ծախքով մի վայելուչ կացարան»:
1910 թ. հունիսի 6-ին ձեռամբ Մատթեոս Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կատարվում է Վեհարանի հիմնարկեքը: Մեծատաղանդ ճարտարապետ Պողոս Զոհրաբյանը գծում է մի սքանչելի շենք՝ երկհարկանի, մեծ ու լուսավոր: Ցավոք, ոչ Մատթեոս Բ. Կաթողիկոսին, ոչ էլ Ալեքսանդր Մանթաշյանին բախտ չի վիճակվում մուտք գործելու նորակառույց Վեհարան։ Հիմնական շինարարական աշխատանքներն ավարտվում են 1914 թ.՝ այլևս Տ. Տ. Գևորգ Ե. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գահակալության ժամանակ:
Դժբախտաբար, Գևորգ Ե. Հայրապետը նույնպես հնարավորություն չի ունենում ամբողջապես ավարտելու Վեհարանի շինությունը և այնտեղ հաստատվելու, քանի որ սկսվում է Առաջին աշխարհամարտը, ամիսներ անց` Հայոց Ցեղասպանությունը, հետո ծանր երկունքով ծնվում է Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը...
Ինչպես դարերի խորքում, վերստին Մայր Աթոռն ամբողջապես ի սպաս է դրվում վիրավոր ժողովրդին և վերականգնյալ Հայրենի պետությանը: Այդ անասելի տարիներին նորակառույց Վեհարանը ծառայում է որպես զինվորական հիվանդանոց, գաղթականների ու որբերի ապաստարան: Առաջին Հանրապետության տարիներին Վեհարանը վերածվում է զորանոցի, որտեղ տեղակայվում է զինվորական հրամանատարությունը: Իսկ 1920 թ., երբ Հայաստանում հաստատվում են խորհրդային կարգեր՝ բռնագրավվում է նաև Վեհարանը:
Տարիներ են անցնում, աթեիստական գաղափարախոսությամբ շնչող ու ապրող Խորհրդային երկրում որոշ բարենպաստ պայմաններ են ստեղծվում:
1957 թ., ընդառաջ Տ. Տ. Վազգեն Ա. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի դիմումին, ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհրդի նախագահ Ն.Ա. Բուլգանինի կարգադրությամբ Վեհարանը վերադարձվում է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին: 1958-1962 թթ., աջակցությամբ Մայր Աթոռի բարերարների, Վեհարանն ի ներքուստ արմատապես վերակառուցվում և գեղեցկապես նորոգվում է, սրահներն ու սենյակները կահավորվում են և զարդարվում գեղարվեստական ստեղծագործություններով: Այդ ժամանակ նաև Վեհարանի շրջակա տարածքն է պարսպապատվում ու բարեկարգվում: 1962 թ. սեպտեմբերի 30-ին երանաշնորհ Տ. Տ. Վազգեն Ա. Հայրապետը հանդիսավորապես մուտք է գործում Վեհարան և այլևս այն դառնում է Հայրապետանիստ:
Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի գահակալության հենց սկզբից ջանքեր են ներդրվում թե՛ հոգևորականների շարքերը համալրելու ու նոր սերունդ դաստիարակելու, և թե՛ Մայր Աթոռում ու թեմերում հոգևորականների համար պատշաճ պայմաններ ապահովելու համար։ Ընդարձակվում ու աննախադեպ կերպով բարեշինվում է Մայր Աթոռը։ Վեհարանի հիմնանորոգությունն ու ըստ մերօրյա պահանջների ընդարձակումը դառնում են ժամանակի պահանջ։ Այնուամենայնիվ, Հայոց Հայրապետը չի շտապում անդրադառնալու այդ խնդրին. Հայրապետը նախ` հոգում է Մայր Աթոռի միաբանների կեցության հարցը:
Հայ բարերարները բոլոր դարերում իրենց անուրանալի ավանդն են ներդրել հայրենիքի կառուցման ու զարգացման գործին` աջակցելով մշակութային կոթողների ու սրբավայրերի կառուցմանն ու պահպանմանը, Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու զորացմանը` իբրև մեր ազգային միասնության ու ինքնության պահպանման ամուր պատվար։
Ազգային-եկեղեցական բարերար Տիար Ռիչարդ Մանուկյանի աջակցությամբ Մայր Աթոռում կառուցվում է երկհարկանի, հսկա ու անզուգական հարմարավետությամբ օժտված միաբանական նոր շենքը: Ապա բարելավվում են Մայր Աթոռի ծառայակիցների աշխատանքային պայմանները, կառուցվում են Դիվանատունը (բարերար՝ տեր և տիկին Նազար և Արտեմիս Նազարյան), «Վաչե և Թամար Մանուկյան» մատենադարանը (բարերար՝ տեր և տիկին Վաչե և Թամար Մանուկյան), «Գարեգին Ա. » կրթական կենտրոնը (բարերար՝ տեր և տիկին Հայկ և Էլզա Տիտիզյան), Տնտեսական մասնաշենքը (բարերար՝ տիկին Լուիզ Մանուկյան Սիմոն): Հայոց Հայրապետը նաև հիմնանորոգում է Սուրբ Էջմիածնի պատմական շենքերը՝ Գևորգյան հոգևոր ճեմարանը (բարերար՝ տեր և տիկին Գևորգ և Սիրվարդ Հովնանյան, կից կառուցվում է նաև Ճեմարանի հանդիսասրահը՝ բարերար տեր և տիկին Ջերարդ և Փատրիսիա Թրբանճյան), Հին վեհարանը (բարերար՝ տեր և տիկին Պերճ և Վերա Սեդրակյան), Խրիմյան թանգարանը (բարերար՝ տեր և տիկին Սարգիս և Ռութ Բեդևյան), Տպարանը (բարերար՝ տեր և տիկին Վաչե և Թամար Մանուկյան), Երեմյան շենքը (բարերար՝ տեր և տիկին Էդուարդ և Ժանետ Մարտիկյան), Սինոդի շենքը (բարերար՝ ԵՀԽ հայաստանյան «Կլոր Սեղան» հիմնադրամ), Ղազարապատի սեղանատունը (որը վերածվում է «Ռուբեն Սևակ» թանգարանի, բարերար՝ տեր և տիկին Հովհաննես և Իրմա Չիլինկիրյան): Հոգևոր առաքելությանը զուգընթաց իրականացվող այս ու այլ մեծ ու փոքր շինարարություններից ու վերանորոգություններից հետո Վեհափառ Հայրապետը ձեռնամուխ է լինում Վեհարանի խնդրի լուծմանը:
Տարբեր նվիրյալ հայ բարերարներ են առաջարկում իրենց աջակցությունը։ Տեղեկանալով Վեհարանի նորոգման ծրագրին՝ Կարապետյանների ընտանիքը ազգասեր ու ծառայանվեր իրենց ոգով կամենում են ամբողջապես ստանձնել Վեհարանի նորոգության ծրագիրը:
Տիար Սամվել Կարապետյանի անունը կապվում է թե՛ Հայաստանում, թե՛ հայրենիքից դուրս մեծածավալ բարեգործությունների հետ` ի շահ հայ ժողովրդի ու ի պահպանություն նրա պատմական ժառանգության։ Այս ամենի մեջ թերևս առանձնանում են հայ հոգևոր մշակույթի ու ժառանգության պահպանման ուղղությամբ աշխատանքները։ Վերջին քսան տարիների ընթացքում Կարապետյան ընտանիքը իր կարևոր ներդրումն է ունեցել հայ հոգևոր ժառանգության նորոգության ու նոր աղոթավայրերի կառուցման գործում` հաճախ առանց այդ փաստերի հանրայնացման։ Բարերար ընտանիքի կողմից բարեգործական ծրագրեր են իրականացվել նաև տարբեր այլ ոլորտներում:
Տեր և տիկին Սամվել և Էթերի Կարապետյանների իշխանական բարերարությամբ 2010-2019 թթ. Վեհարանը հիմնանորոգվում ու բարեզարդվում է։
13:39
11:09
10:44
10:19
10:02
14:25
14:10
14:00
13:43
13:25
13:09
12:48
12:26
11:33
11:03
10:33
10:02
17:39
17:22
17:02
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
