Նայեք ինչ է կատարվում, նախարարն ասում է՝ ցենզուրա չկա, արվեստագետները սկսում են քննադատել նրան

04.11.19 | 20:37

Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի հիմնադիր-ղեկավար, դիրիժոր Սերգեյ Սմբատյանը Lragir.am-ի հետ զրույցում անդրադարձել է վերջին օրերի աղմուկին, որը բարձրացել է ԿԳՄՍ նախարարության դրամաշնորհով բեմադրված «ՀուԶԱՆՔ ու Զանգ» ներկայացման շուրջ:

«Ինձ մոտ տպավորություն է, որ հասարակությունը բոլորը հասկանում են արվեստից, արտահայտում են իրենց կարծիքը: Դա շատ լավ է, բայց այդքան բուռն չեն քննարկվում այն ձեռքբերումները, որոնք Հայաստանում հիմա կան: Օրինակ՝ մենք հիմա կազմակերպում ենք «Ժամանակակից դասականներ» փառատոնը, որի մասին անդրադարձել է BBC ամսագիրը՝ նշելով, որ նման փառատոն երբեք չի եղել, բայց մենք դա բուռն չենք քննարկում»,- մեզ հետ զրույցում ասաց Սերգեյ Սմբատյանը:

Նա օրինակ բերեց, որ երբ Ստրավինսկու «Արբազան գարունը» հնչեց Փարիզում, հասարակությունը նույնիսկ այն մոտ չէր թողնում Փարիզին, բայց հիմա դա ամենաթանկ կատարվող գործերից է:

«Մենք պետք է հասկանանք, որ արվեստը քննադատել, իհարկե, կարելի է, բայց դրա նպատակն ի՞նչ է: Եթե հասարակությունն ունենար մեկ ընդհանրական կարծիք, որ մենք ունենք այսպիսի արվեստ, պետք է դա զարգացնենք, շատ լավ է: Մենք ունենք դասականներ, ժամանակակից արվեստ, ունենք այսօրվա խնդիրները, որոնք դեռ պետք է լուծենք: Բայց մեր տեսլականը շատ տարբեր է, այդ պատճառով ես կարծում եմ, որ քննադատելն այս պարագայում մեզ մոտ ամենալավ ֆորմատը չէ՝ ինչ-որ բան զարգացնելու համար»,- ասաց նա:

Անդրադառնալով այդ ներկայացմանը ԿԳՄՍ նախարարության հատկացրած ֆինանսավորմանը ու այդ ուղղությամբ հնչող քննդատություններին՝ Սերգեյ Սմբատյանն ասաց, որ պետությունն ունակ չէ և երբեք չի կարող ունակ լինել հետևել բովանդակային մասին: «Բայց ես այս դեպքում կարծում եմ, որ իմաստն այն չէ, որ վատն է ներկայացումը, այլ այն է, որ թեմա է, դրա մասին բոլորը խոսում են: Ամեն դեպքում, ես կարծում եմ, որ արվեստ քննադատելուց պետք է շատ զգույշ լինենք, որվհետև դրանով շատ մարդկանց վանում ենք արվեստից, ինչը կատերգորիկ իմ նպատակների մեջ չի մտնում»,- ասաց ն

Սերգեյ Սմբատյանի խոսքով՝ պետք է մեկ բան գիտակցել, թե ակտիվ քննադատելն ինչի՞ է հանգեցնում: «Այսինքն՝ արվեստագետները պետք է փոխե՞ն իրենց կարծիքը: Չեմ կարծում: Երեկ մենք ունեինք հիասքանչ համերգ, աշխարհահռչակ կոմպազիտոր էր եկել, բայց դրա մասին ինձ ոչ ոք չի զանգում ու հարցնում, ինչը նորմալ է, բայց հասարակությունը քննադատում է ներկայացում, որը, հարց է ծագում՝ հասկացել է չի հավանե՞լ, թե՞ չի ուզում հասկանալ: Սա հարց է՝ ընկալե՞լ է, տեսել է, որ բովանդակությունն իրեն վանո՞ւմ է, շատ լավ: Թե՞ չի լսել ու չի էլ ուզում հասկանալ, էլի շատ լավ: Ամեն ինչը շատ լավ է, ուղղակի տարբեր պրզիմաներից պետք է կարողանալ նայել: Եթե մարդիկ կան, որոնք շատ ակտիվ ասում են, որ դա շատ վատ է, երևի ունեն դրա իրավունքը, բայց պետք է հասկանանք, որ եթե նույնիսկ վատ է, օքեյ է, կարող է նաև վատը լինել: Ամեն ինչ չի կարող լինել շատ լավ»,- ասաց նա:

Այստեղ ուրախացնող է այն, որ, ըստ Սերգեյ Սմբատյանի, եթե արվեստի որևէ գործ այսպես ակտիվ քննարկվում է Հայաստանում, ուրեմն արվեստը մեր կյանքում կարևոր դեր ունի: «Ես նույնիսկ այսօր տեսնում եմ շատ դրական բան՝ այսօր քննարկվում է այն հարցը, որ արվեստում ինչ-որ տարաձայնություններ կան: Ես դա համարում եմ մեծ հաջողություն»,- ասաց նա:

Անդրադառնալով նախարար Արայիկ Հարությունյանի արտահայտությանը, որ արվեստում ցենզուրա չպետք է լինի, մեր զրուցակիցը նշեց, որ նախարարի ասածներին կողմ է: «Իսկ ի՞նչ է ցենզուրան: Ինձ երբեք չեն ասել՝ ես կատարեմ Շոստակովի՞չ, թե՞ Պենդերեցկի: Իմ ցենզուրան դա է: Արվեստագետներս Հայաստանում միշտ բողոքում ենք ամեն ինչից, բայց մենք ապրում ենք մի պետության մեջ, որն անհավանական մեծ տեղ է տալիս բոլորիս: Եվ նույնիսկ պետությունը մեզ չի ասում, որ պետք է շուկայական սկզբունքով գնանք առաջ, որովհետև մենք այդպես չէինք գոյատևի: Իսկ ե՞րբ է եղել ցենզուրա մեր երկրում: Նայեք ինչ է կատարվում, նախարարն ասում է՝ ցենզուրա չկա, արվեստագետները սկսում են քննադատել նրան: Բայց ինչո՞ւ: Փոխանակ արվեստագետներն ուրախանան, որ հեղափոխությունը հենց սա է, որ մեր մտքի թռիչքը չեն սահմանում, ասում են՝ ո՞նց ցենզուրա չկա: Այսինքն՝ ինչ էլ ասվում է, նեգատիվ հակահարված է տրվում, ինչն անազնիվ է: Եթե անգամ ամենահանճարեղ մարդիկ կառավարեն մեր երկիրը, մարդկանց կողմից անընդհատ քննադատվելու են՝ առանց իմանալու բովանդակությունը»,- ասաց Սմբատյանը: