Գիտնականների նոր հետազոտության արդյունքները թույլ են տալիս ենթադրել, որ «միջնադարյան» հազարավոր փոքր խաչեր, որոնք փորագրված են Երուսաղեմում Սուրբ Հարության տաճարի պատերին, երկար տարիներ սխալ են ընկալվել: Դեռեւս կրոնի ոլորտի մասնագետները համարել են, որ միջնադարյան ուխտավորները, որոնք ուղեւորվում էին դեպի սրբավայր, փորագրել են խաչեր՝ որպես ինքնատիպ գրաֆիտի, հաղորդում է Planet- today-ը:
Փորձաքննության նոր արդյունքները ցույց են տվել, որ ընդամենը մի քանի մարդ, հավանաբար, աղյուսագործներ կամ արհեստավորներ, խաչեր են փորագրել ուխտավորների խնդրանքով, որոնք կարող էին պահպանել քարերի փոշին՝ որպես սուրբ հուշանվեր: Փորագրված խաչերի մի մասը թվագրվում է XIV կամ XV դարերին, այսինքն՝ դրանք փորագրվել են պատերին Խաչակրաց արշավանքներից (1096–1291) մի քանի հարյուր տարի անց:
«Հետազոտության ընթացքում մեզ հաջողվել է ուսումնասիրել այդ խաչերի յուրաքանչյուր միլիմետրը, դրանց խորությունը, լայնությունը եւ անգամ մարդկանց «ձեռագիրը»,- Live Science-ին հայտնել է Իսրայելի Հնությունների վարչությունից հնագետ, նախագծի ղեկավար Ամիթ Ռեմը:
Հետազոտությունն անցկացնելու միտքը ծագել է Ռեմի մոտ Սուրբ Հարության տաճար այցելության ժամանակ: Մի օր նա տեսել էր՝ ինչպես է զբոսաշրջիկներից մեկը որոշել փորձել ինչ-որ բառեր փորագրել տաճարի պատին բանալու միջոցով: Նույն պահին նրան էին մոտեցել հոգեւորականները, անվտանգության աշխատակիցներն ու ոստիկանները: Միջին դարերում, ըստ ամենայնի, իրավիճակը չէր տարբերվի, եթե ուխտավորներից մեկը փորձեր սուրբ տաճարի պատին ինչ-որ գրառում թողնել:
Այնուհետեւ Ռեմը հնարավորություն է ստացել իրականացնել խաչերի հետազոտությունը, քանի որ Հայկական ուղղափառ եկեղեցու Սուրբ Հեղինե տաճարը ժամանակավորապես փակել էր իր դռները վերանորոգման համար 2018 թվականին: Հետազոտության արդյունքում գիտնականները եզրակացրել էին, որ բոլոր խաչերը փորագրվել էին քարագործ վարպետների կողմից: Դեռ ավելին, մասնագետներն առաջարկել են, որ խաչերը փորագրեն միայն մի քանի վարպետներ:
Բոլորին հայտնի է արեւմտյան ուխտագնացների բազմադարյա անառողջ հետաքրքրությունը տեղի սրբատեղիներից մասունքներ հավաքելու եւ իրենց հետ տանելու հարցում, որոնք, ինչպես այդ մարդիկ համարում են, լիցքավորված են սուրբ ուժով Քրիստոնի մարմնի հետ ուղղակիորեն հաղորդակցվելու համար: Շատ հավանական է, որ խաչերի փորագրությունը դարձել է սուրբ հուշագիրներ ձեռքբերելու այլընտրանքային միջոց. հավանաբար ուխտագնացը վճարում էր քարագործին, որպեսզի վերջինս նրա անունից խաչ փորագրի մատուռի պատին: Իսկ քարի փոքր մասնիկները, որոնք թափվում էին պատից, ուխտագնացը կարող էր իր հետ տանել՝ որպես սուրբ մասունք:
17:39
17:22
17:02
16:47
16:33
16:09
15:45
15:23
15:09
14:24
14:07
13:46
13:35
13:16
12:52
12:36
12:19
12:02
11:38
11:09
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
09:13
09:01
09:45
09:33
09:17
09:01
