Դեկտեմբերի 1-ից հետո չվճարված գույքահարկի համար տուգանքներ են գործելու

28.11.21 | 21:29

Lragir.am-ի զրուցակիցն է Կադաստրի կոմիտեի կադաստրային գնահատման բաժնի պետ Հակոբ Հովհաննիսյանը

Պարոն Հովհաննիսյան, հայտնի է, որ դեկտեմբերի 1-ը վերջնաժամկետն է, երբ քաղաքացիները պետք է արդեն բարձրացված դրույքաչափերով գույքահարկ վճարեն։ Վերջին շրջանում դարձյալ գույքահարկի թանկացման հարցը քննարկման առարկա է դարձել, ինչպե՞ս կմեկնաբանեք սա։

Անշարժ գույքի հարկման վերաբերյալ նոր օրենսդրությունը մշակվել ու ուժի մեջ է մտել 2021 թվականի հունվարի 1-ից։ Եվ հունվարի 1-ից սկսել են նոր դրույքաչափերով հարկել, իսկ դեկտեմբերի 1-ը դա անշարժ գույքի հարկի վճարման վերջնաժամկետն է, որից հետո, եթե սեփականատերերը վճարումը կատարած չեն լինի, նրանց նկատմամբ տույժ-տուգանքներ են գոյանալու՝ օրենքով սահմանված կարգով։ Միաժամանակ, ուզում եմ տեղեկացնել, որ համաձայն օրենքի՝ անշարժ գույքի բարձրացված հարկի ամբողջական հարկմանը անցում է կատարվելու 2026 թվականից։ Այս տարի հարկի չափը 25 տոկոսն է կազմում, այսինքն՝ ոչ ամբողջական հարկն է։ Գույքահարկի բարձր դրույքաչափերի անցնելու ժամկետը սահմանվել է վեց տարի՝ 2021 թվականին սահմանված է գույքահարկի 25 տոկոսը, 2022 թվականին՝ 30 տոկոսը, 2023 թվականին՝ 35 տոկոսը, 2024 թվականին՝ 50 տոկոսը, 2025 թվականին՝ 75 տոկոսը և 2026 թվականից 100 տոկոսով հարկվելու է։

Այսօր արդեն կան դժգոհություններ, որ գույքահարկն էապես թանկացել է։

Նախկինում Գույքահարկի մասին օրենքով էին սահմանված գնահատման կարգերը, 2002 թվականի անշարժ գույքի շուկայի տվյալների հիման վրա էր մեթոդաբանությունը մշակված։ Եվ բնական է, քանի որ արդեն 20 տարի անցել է, կադաստրային արժեքները խիստ տարբերվում էին շուկայական արժեքներից։ Խնդիր առաջացավ, որպեսզի արդեն նոր գոտիավորում կատարվի, մեթոդաբանությունը փոխվեց, և Հայաստանի Հանրապետությունում 2021 թվականից ներդրվեց միասնական գնահատման ու միասնական հարկման համակարգ։ Ի՞նչ է ենթադրում սա․ նախկինում հողամասերի և շինությունների առանձին հարկատեսակները՝ հողի հարկը, գույքահարկը փոխարինվեցին մեկ անշարժ գույքի հարկ տեսակով։ Այսինքն՝ մեկ միասնական արժեք են ստանում, և դրանից հարկ է հաշվարկվում։

Իսկ ինչ վերաբերում է դժգոհություններին, իհարկե, դժգոհություն կա, բայց դրանք մասնավոր դեպքեր են։ Գոտիականության փոփոխություն է եղել, եղել են գոտիներ, որ նախկինում եղել են անբարեկարգ տարածքում, օրինակ, Բագրևանդը և այլն։ Սակայն դրանք այսօր դարձել են բնակելի թաղամասեր, դրանց գոտիականությունը կտրուկ փոփոխվել է, և, բնական է, հարկային բեռն ավելացել է։ Մենք ունենք նաև դեպքեր, երբ նախկինում անշարժ գույքը եղել է ավելի բարձր գոտիականության տարածքում, բայց որոշակի փոփոխության արդյունքում գոտիները ցածրացել են։ Մենք արձանագրել ենք, որ դժգոհությունները մասնավոր դեպքեր են, գլոբալ բնույթ չեն կրում։ Դժգոհությունները նաև հողամասի մեծությունից են կախված, մարդիկ Երևան քաղաքում բնակելի տներ ունեն, բնակելի տան կառուցման հողը 2000-3000 մետր է։ Դա արդեն մեծ արժեք է ձևավորում, և այդ մեծ արժեքից արդեն մեծ հարկ է գոյանում։ Բնակելի տների և բնակարանների համար պրոգրեսիվ հարկային դրույքաչափեր են սահմանված, այսինքն՝ ինչքան տան ֆիզիկական չափերը մեծ են, այդքան արժեքը բարձր։ Ինչքան արժեքը բարձր է, այնքան հարկը բարձր է, այս մոտեցումն է։

Օրենսդրական փոփոխություններով անշարժ գույքի համար հարկ վճարելը պարտադիր է բոլորի՞ համար։ Մենք գիտեինք, որ նախքան այս, գույքահարկ վճարում էին այն սեփականատերերը, որոնց գույքի կադաստրային արժեքը գերազանցում էր 3 մլն դրամը: Հիմա այլևս չկա՞ չհարկվող գույք։

Մինչև 2021 թվականը մինչև 3 մլն դրամ արժողությամբ բնակելի տներն ու բնակարանները չէին հարկվում գույքահարկով։ Ներկայում բոլոր գույքերը, անկախ կադաստրային արժեքի չափից, հարկման դաշտում են։ Ես ուզում եմ տեղեկացնել, որ անշարժ գույքի առցանց հաշվիչ է գործում, մարդիկ կարող են տեղեկանալ գույքահարկի չափի մասին։ Եվ անշարժ գույքը վճարելու համար ոչ միայն պետք է ներկայանալ համապատասխան համայնք կամ վարչական շրջան, այլ հնարավոր է օգտվել ներդրված առցանց վճարային համակարգերից։ Դեկտեմբերի 1-ից հետո չվճարված գույքահարկի համար տուգանքներ են գործելու, որը սահմանված է Հարկային օրենսգրքով։