Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ռեժիմը պետք է պատասխանատվության ենթարկվի երկրի հիմնական ժողովրդավարական ինստիտուտները խարխլելու համար, քայլ, որը պահանջում է միջազգային հանրության համակարգված գործողություններ: Այս մասին Washington Examiner-ի համար իր հոդվածում գրում է Սպիտակ տան ազգային անվտանգության նախկին խորհրդական Ջոն Բոլթոնը։
«Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի 20-ամյա կառավարումը նրա երկրի շարժումը շրջել է հետ՝ դեպի ազատական հասարակություն: Ապրիլի 6-ին Թուրքիայի նախագահը առաջ է քաշել նոր ընտրական օրենքներ, որոնք կդժվարացնեն փոքր կուսակցությունների մուտքը խորհրդարան՝ դրանով իսկ թույլ չտալով ընդդիմադիր կոալիցիաների ձեւավորումը, եւ թույլ է տվել պետական ռեսուրսներն օգտագործել սեփական նախընտրական միջոցառումները կազմակերպելու համար:
Քանի որ Էրդողանը պատրաստվում է գալիք տարում վերընտրվել, թուրքական դինամիկ եւ գործող քաղաքացիական հասարակության կարեւորությունը չի կարելի գերագնահատել: Եվ այն այլեւս վտանգի տակ լինել չի կարող։
Այս փոփոխությունները վերջինն են մի շարք քայլերից, որոնք կոչված են կործանել այն, ինչ մնացել է Թուրքիայի երբեմնի խոստումնալից ժողովրդավարական ճարտարապետությունից: Էրդողանի ավտորիտարիզմը դիմադրություն է հրահրել ընդդիմադիր կոալիցիայի՝ «Ժողովրդահանրապետական կուսակցության» գլխավորությամբ «Ազգերի դաշինքի» տեսքով, մինչդեռ Թուրքիայում տնտեսական, սոցիալական եւ քաղաքական ծանր իրավիճակը ինֆլյացիայի դեմ, հանուն կանանց իրավունքների եւ ակադեմիական ազատության բուռն հակակառավարական ցույցերի կատալիզատոր է դարձել։
2023թ․ հունիսի ընտրությունները վճռական փորձություն են լինելու Թուրքիայում ժողովրդավարության կողմնակիցների համար, որպեսզի վերականգնեն իրենց ինստիտուտները։ Նրանց հաջողությունը կախված կլինի Թուրքիայում ազատ եւ արդար ընտրությունների ամենախոցելի կողմերին՝ թափանցիկությանը, քվեարկությանը չմիջամտելուն, ազատ մամուլին աջակցելու կարողությունից:
Նրանց սպասվում է ծանր ճակատամարտ։ Էրդողանի ռեժիմը սահմանափակել է լրատվամիջոցների հասանելիությունը, խաթարել է բաց ընտրական գործընթացը՝ կաշառքի, ահաբեկման եւ բռնության միջոցով, եւ այժմ բացահայտ ոչ ժողովրդավարական բարեփոխումների միջոցով փորձում է ավելի խեղաթյուրել քվեարկության գործընթացը:
Էրդողանի օրոք գրաքննության մասին օրենքները նույնպես որպես զենք են օգտագործվել համացանցում քաղաքական դիսկուրսի դեմ: Լրատվամիջոցների մասին 2020թ․ օրենքը սոցիալական մեդիա հարթակներում պահանջներ է դնում՝ թուրքական կառավարության թելադրանքով բովանդակությունը հեռացնելու կամ տուգանքների ենթարկվելու համար: Facebook-ը եւ Twitter-ը գրաքննության են ենթարկվել Թուրքիայի կառավարության կողմից՝ փակելով թուրք ընտրողների միջեւ առողջ քաղաքական դիսկուրսի եւս մեկ ճանապարհ:
Նախորդ ընտրություններում Էրդողանի կառավարությունը սիստեմատիկ ահաբեկման արշավներ է իրականացրել։ Անկարայում ՏԻՄ ընտրություններն ուղեկցվել են ընտրակեղծիքների մեղադրանքներով: Հատկապես քրդական համայնքները բախվել են ահաբեկման եւ ընտրողներին ճնշելու ակտերի: Կառավարությունը ռազմականացրել է քրդական շրջանի ընտրատեղամասերը՝ պնդելով, որ անվտանգության ուժերը պետք է «պաշտպանվեն» քուրդ ահաբեկիչների հարձակման սպառնալիքից։ Պետության կողմից ահաբեկման սպառնալիքի տակ քրդերը զրկված են եղել ազատ ընտրելու իրավունքից։
2019-ին, որը կարող էր 2023-ի ընտրությունների կանխազգացում լինել, Էրդողանը ցույց տվեց, որ պատրաստ է ուղղակիորեն միջամտել ժողովրդավարական գործընթացներին, որպեսզի փորձի իշխանությունը պահել:
Նա հրամայեց Բարձրագույն ընտրական հանձնաժողովին Ստամբուլի քաղաքապետի կրկնակի ընտրություններ անցկացնել այն բանից հետո, երբ իր կուսակցությունը պարտվեց՝ չնայած համակարգված խախտումներին, որոնք իրականում աշխատում էին նրա օգտին: Չնայած միջամտելու նրա բոլոր փորձերին, նրա կուսակցությունը պարտվեց նաեւ երկրորդ քվեարկությանը։
Համավարակը եւ Ուկրաինայում պատերազմն արագացրել են տնտեսական անկայունությունը եւ ներքաղաքական ցնցումները։ Սակայն ազատ աշխարհը չի կարող աչքաթող անել թուրքական ընտրությունների կարեւորությունը, որոնց կհետեւեն աշխարհի շատ ինքնակալներ՝ ցանկանալով պարզել, թե ինչը իրենք կարող են մարսել: Էրդողանը սիստեմատիկորեն խարխլել է Թուրքիայի բոլոր հիմնական ժողովրդավարական ինստիտուտները՝ խիստ խեղաթյուրված խաղադաշտ ստեղծելու համար:
Նրա վարչակարգին պատասխանատվության ենթարկելը պահանջում է միջազգային հանրության համակարգված գործողություններ, քաղաքական փոքրամասնություններին ճնշելու նրա գանգստերական մարտավարության եւ իրական հետեւանքների լուսաբանում, եթե նա չկարողանա էական առաջընթաց գրանցել Թուրքիայում քաղաքացիական դիսկուրսի վերականգնման գործում:
Այստեղ առաջընթացը նշանակում է ազատ արձակել բանտարկված լրագրողներին՝ ազատ մամուլի նմանվող ինչ-որ բան վերականգնելու համար, ՀԿ-ներին հնարավորություն տալ արդյունավետորեն հետեւել ընտրություններին եւ դադարեցնել ընդդիմադիր քաղաքական ձայների գրաքննությունը: Միջազգային հանրությունը պետք է կիրառի պատժամիջոցների ուժը, ինչպես դա արեց Ռուսաստանի հանդեպ, եւ կոշտ միջոցներ ձեռնարկի, որպեսզի Էրդողանը չկարողանա հասնել իր նպատակներին»:
13:03
18:04
17:42
17:03
16:45
16:44
16:33
16:26
16:15
15:54
15:37
15:17
15:02
14:42
14:25
14:10
14:06
14:00
13:42
13:33
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | |||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03
