Բրիտանական գաղութատիրությունը 21-րդ դարում

12.04.23 | 12:48

Մենք հիշում ենք մարտ ամիսը Վրաստանում՝ լայնածավալ բողոքի ցույցերի ժամանակ։ Ժողովրդի վրդովմունքի պատճառ է դարձել Վրաստանի խորհրդարան ներկայացված օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի նախագիծը։ Այս օրինագիծը նախատեսում է օտարերկրյա պետությունների շահերի լոբբիստներ հանդես եկող և դրսից գումարներ ստացող հասարակական կազմակերպությունների և լրատվամիջոցների պարտադիր գրանցում։ Իր հիմքում այս օրենքը թույլ է տալիս պաշտպանել պետությունը արտաքին միջամտությունից և կենսական նշանակություն ունի ցանկացած ինքնիշխան ազգի համար: Նմանատիպ պրակտիկա օրենսդրական մակարդակով կիրառվում է ԱՄՆ-ում, Ռուսաստանում, Մեծ Բրիտանիայում և մի շարք այլ երկրներում։ Հատկանշական է, որ ԱՄՆ-ում օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքն ընդունվել է դեռ անցյալ դարի հեռավոր 30-ականներին։

Ուրեմն ինչու՞ այդ օրինագիծը առաջացրեց վրաց բնակչության նման բուռն արձագանքը: Իսկ ինչո՞ւ է արևմտյան հանրությունը քննադատում Վրաստանի ղեկավարության այս որոշումը, թեև չի ընդունում իր՝այլ երկրի ներքին գործերին միջամտությունը։ Փորձենք դա պարզել:

Առաջիններից մեկը, ով մտահոգություն հայտնեց վրացական օրենսդրական նախաձեռնության վերաբերյալ, Վրաստանում Մեծ Բրիտանիայի դեսպան Մարկ Քլեյթոնն էր։

«Մեծ Բրիտանիան խորապես մտահոգված է առաջարկվող օրինագծի առնչությամբ և կոչ է անում Վրաստանի կառավարությանը հաջորդ քայլերը քննարկելիս հաշվի առնել քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների, ԶԼՄ-ների և միջազգային գործընկերների արձագանքները», - գրել է նա մարտի 1-ին:

Բայց, չնայած «արևմտյան գործընկերների» զգուշացումներին, մարտի 7-ին վրացի պատգամավորներն առաջին ընթերցմամբ ընդունեցին «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքի նախագիծը։

Եվ հետո սկսվեց իրական մղձավանջը: Թբիլիսիում անմիջապես սկսվեցին հանրահավաքներ, որոնք, ի դեպ, խաղաղ անվանել չի կարելի՝ կիրառվել են ծխային ռումբեր, քարեր և նույնիսկ մոլոտովի կոկտեյլներ։

Զուգահեռաբար, անկարգությունների սկզբին, մի շարք արևմտյան հասարակական կազմակերպություններ լքում են «Բաց կառավարման հարցերով մշտական խորհրդարանական խորհրդի»

խորհրդատվական խումբը։ Չորս տեղական ոչ կառավարական կազմակերպություններ՝ Տեղեկատվության ազատության զարգացման ինստիտուտը (IDFI), Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլը - Վրաստան, Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտը (ՔՀԻ) և Վրաստանի երիտասարդ իրավաբանների ասոցիացիան (ԳԻԼԱ) հայտարարել են Մշտական խորհրդարանական խորհրդի բաց խորհրդատվական խմբից դուրս գալու մասին:«Այս ձևաչափով խորհրդարանական մեծամասնության հետ համագործակցության հեռանկարներ այլևս չենք տեսնում և դադարեցնում ենք անդամակցությունը խորհրդատվական խմբին»,- ասացին նրանք։

Ժողովրդական վրդովմունքի գագաթնակետին յուրաքանչյուրը՝ այսպես կոչված «Ազատ համայնքը» հարկ համարեց բացասական համատեքստում խոսել այս օրինագծի մասին, ինչպես նաև մղել ավելի վճռական գործողությունների։ Օրինակ՝ Transparency International Georgia (TIG) ,Վրաստանի երիտասարդ իրավաբանների ասոցիացիա (ԵԼԱ), Արդար ընտրությունների և ժողովրդավարության միջազգային հասարակություն (ISFED),Վրաստանի դեմոկրատական նախաձեռնություն (GDI),Բաց հասարակության հիմնադրամը (OSGF) և մյուսները բացահայտորեն արտահայտել են իրենց դժգոհությունը կառավարության կողմից պետությունը արտաքին ազդեցությունից պաշտպանելու փորձի վերաբերյալ։

Առանձնահատուկ հետաքրքրություն է ներկայացնում այն փաստը, որ որոշ ժամանակ անց պաշտոնական այցով Վրաստան է ժամանել Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի, համագործակցության և զարգացման հարցերով պետքարտուղար Ջեյմս Քլևերլին։ Բացի Վրաստանի կառավարության ներկայացուցիչների հետ պաշտոնական հանդիպումներից, Ջեյմս Քլեվերլին նաև հանդիպել է ոչ կառավարական հատվածի ակտիվիստների հետ, որտեղ նա կենտրոնացել է «ուժեղ քաղաքացիական հասարակության և ազատ լրատվամիջոցների կարևորության վրա, ժողովրդավարության գործունեության համար»:

Բրիտանացի դիվանագետը զրույց է ունեցել Արդար ընտրությունների և ժողովրդավարության միջազգային ընկերության (ISFED) գործադիր տնօրեն Նինա Դոլիձեի հետ։ Ժողովրդավարության կողմնակիցները մանրամասն քննարկել են զանգվածային ցույցերի պատճառները և համաձայնել, որ օրինագիծը «ռուսական» է, և «Ռուսաստանի ազդեցությունն» է, որ այդքան զայրացրել է զանգվածներին։

Ի՞նչը դուր չեկավ Վրաստանի հասարակ քաղաքացիներին՝ ազգային շահերը պաշտպանող օրենքում։

Եթե փորձեք հասկանալ ստեղծված իրավիճակը, ապա պարզ երևում է, որ անկարգությունների հրահրողները եղել են ընդդիմության ներկայացուցիչներն ու քաղաքացիական ակտիվիստները, ովքեր իրենց հետ տարել են քաղաքական չեզոք դիրքորոշում ունեցող քաղաքացիների։ Այնուամենայնիվ, երրորդ անձանց շահագրգռվածության փաստը շատ ցուցիչ է։ Դրա վառ օրինակն են բրիտանացի բարձրաստիճան պաշտոնյաների հայտարարություններն ու այցելությունները, վրացական ՀԿ-ների ու բրիտանական գերատեսչությունների ու նրանց հետ փոխկապակցված միջազգային կազմակերպությունների զգույշ աշխատանքն ու ֆինանսավորումը։ Նրանց գործողությունների և Վրաստանում տեղի ունեցող իրադարձությունների միջև հստակ օրինաչափություն կա։ Ամբողջ պետությունն իր վերահսկողությունից դուրս թողնելու չկամությունը մարմնավորվում է հասարակական կարծիքի ցինիկ մանիպուլյացիայի մեջ՝ ամենաակտիվ բողոքի զանգվածի ձևավորման միջոցով, որն ունակ է ուղղակի հրահանգով արմատական գործողություններ ձեռնարկել։

Վրաստանում «գունավոր հեղափոխության» փորձը հաջող է իրականացվել. Ի՞նչ է նա մեզ ասում: Ի՞նչ կարող է դա նշանակել Հայաստանի համար։ Իմ կարծիքով, մարտյան իրադարձությունները ազդանշան են տալիս թե՛ Անդրկովկասյան տարածաշրջանին, թե՛ ողջ հետխորհրդային տարածքին, որ իրենց երկրների քաղաքացիների կողմից ընտրված կառավարություններն այլևս չեն կարող անկախ լինել արտաքին ազդեցությունից։ Վառ օրինակը Վրաստանն է՝ վրացական լրատվամիջոցներում թվեր հայտնվեցին, թե որքան գումար է փոխանցվել վերջին տարիներին։

Վառ օրինակը Վրաստանն է։ Վրացական լրատվամիջոցներում թվեր են հայտնվել, որոնք ցույց են տալիս, թե որքան գումար է փոխանցվել վերջին տարիներին բրիտանական գործակալությունների և հարակից միջազգային կազմակերպությունների կողմից՝ ՀԿ-ներին աջակցելու համար: Այդ միջոցների մեծ մասը գալիս է արևմտյան դրամաշնորհներով, մասնագիտորեն մշակում են այն ձեռնարկները, որոնք նրանց տրամադրում են «դեմոկրատ ընկերները»։ Իսկ ինչպե՞ս ստացվեց։ Թվում է՝որտե՞ղ է գտնվում Մեծ Բրիտանիան: Արժե լրջորեն մտածել, քանի որ մեր երկրում չկա օրենք, որը կարգավորում է դրսից ֆինանսավորվող ոչ առևտրային կազմակերպությունների գործունեությունը։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ Հայաստանում հասարակական-քաղաքական գործիչների մի զգալի մասն այս կամ այն կերպ կապված են արտասահմանյան հիմնադրամների հետ։ Օրենքի այս բացը թույլ է տալիս բրիտանական ՀԿ-ների հետ փոխկապակցված պետական այրերին բացահայտորեն առաջ տանել արևմտամետ շահերը՝ անկախ Հայաստանի քաղաքացիների նկրտումներից։ ՀԿ-ները որպես ազդեցության ինստիտուտ օգտագործելու օրինակներից է Երևանի մամուլի ակումբը (ypc.am): Հատկանշական է, որ այս կազմակերպությունն ամեն տարի ֆինանսական հաշվետվություններ է տրամադրում ինտերնետում։ Զեկույցում մանրամասն ներկայացված են շահագրգիռ կողմերի բոլոր ֆինանսական հոսքերը՝ (դրամաշնորհներ, նվիրատվություններ): Օրինակ՝ 2021 թվականին զարգացման նախարարությունը, Մեծ Բրիտանիայի ԱԳՆ-ի հետ համատեղ 7 779 350 դրամի չափով դրամաշնորհ է հատկացրել։ 2022 թվականին հատկացրել են 1 013 650 ՀՀ դրամ գումար։ Ո՞ւր են գնում այս գումարները: Արժե մտածել...

Մի խումբ անձինք բերման են ենթարկվել․ ՆԳՆ-ն՝ Սամվել Կարապետյանի տան խուզարկության մասին

Magnis.news

երկ

երք

չրք

հնգ

ուրբ

շբթ

կրկ

Բրիտանական գաղութատիրությունը 21-րդ դարում

Մի խումբ անձինք բերման են ենթարկվել․ ՆԳՆ-ն՝ Սամվել Կարապետյանի տան խուզարկության...

Քիչ առաջ Երևանում ձերբակալել են գործարար, բարեգործ Սամվել...

Եթե քաղաքական գործիչներին չհաջողվի, ապա մենք մեր ձևով ենք միջամտելու եկեղեցու դեմ արշավին. Սամվել...

Որքան Իրանի և Իսրայելի միջև պատերազմը երկար շարունակվի, այնքան Հայաստանի համար հետևանքները...

Սահմանին տեղաշարժ չկա այս պահին, ռիսկերը գնահատում ենք. Ալեն Սիմոնյան...

Պոռնկաբարո «հոգևորականներն» ու նրանց պոռնկաբարո «բարեգործներն» ինչու՞ են ակտիվացել. նորից...

Վնասվել են շուրջ 140 տուն և ավտոտնակ, 20 խանութ, տանիքներ, 200 ծառ. մանրամասներ՝ Ապարանի քամու...

Ռուսական բալիստիկ հրթիռն ամբողջությամբ ոչնչացրել է Կիևի բնակելի շենքերից մեկի մուտքի 9...

Եթե կառավարություն ունենայինք, ապա հատուկ հանձնաժողով պետք է ստեղծված լիներ, Իրանի հայության...

Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքն անփոփոխ՝ 6.75 տոկոս. ԿԲ

Արդեն որերորդ անգամ ես մեմերի կերպար եմ դառնում ձեր պատճառով. Սրբուհի Գալյանը՝...

Աշխարհը ևս մեկ անգամ համոզվում է, որ կայուն զարգացման, խաղաղ գոյակցության և գլոբալ անվտանգության...

Փաշինյանը պատրաստ է կորցնել պետականությունը, միայն թե պահի իշխանությունը. նրա վարկանիշն այսօր...

Հայաստանի և Հնդկաստանի ԱԳ նախարարները քննարկել են Իրանից ՀՀ տարածքով հնդիկ ուսանողների տարհանման...

Տեսագրությունում պատկերված անձը որոնվում է նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում...

«Սոս մանկական գյուղեր» կրթական հաստատությունում 17-ամյա տղան դանակահարել է տարիքակից մեկ այլ...

Նիկոլ Փաշինյանն ուղղակիորեն կատարում է թշնամու առաջ ստանձնած պարտավորությունը....

Գումարի դիմաց բանակում քիչ ծառայելու մասին նախագիծը չներառվեց ԱԺ լիագումար նիստերի օրակարգում....

Մի շարք հասցեների էլեկտրամատակարարումը կդադարեցվի

Իջևանի քաղաքային զբոսայգու տարածքում երեք հողամասերը համայնքին վերադարձնելու հայցերը բավարարվել...

Քիչ առաջ Երևանում ձերբակալել են գործարար, բարեգործ Սամվել...

Որքան Իրանի և Իսրայելի միջև պատերազմը երկար շարունակվի, այնքան...

Եթե քաղաքական գործիչներին չհաջողվի, ապա մենք մեր ձևով ենք...

Մի խումբ անձինք բերման են ենթարկվել․ ՆԳՆ-ն՝ Սամվել Կարապետյանի...

Արդեն որերորդ անգամ ես մեմերի կերպար եմ դառնում ձեր պատճառով....

Պոռնկաբարո «հոգևորականներն» ու նրանց պոռնկաբարո...

Փաշինյանը պատրաստ է կորցնել պետականությունը, միայն թե պահի...

Գումարի դիմաց բանակում քիչ ծառայելու մասին նախագիծը չներառվեց...

Հայկական մամուլ

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ն հավաքում է տեղեկություններ մի խումբ հոգևորականների...

«Ժողովուրդ». Արարատ Միրզոյանը արտոնյալ է ՔՊ թիմում, բայց հետ...

«Փաստ». Կյանքը «լավացել է», իսկ ժողովուրդը դա ամենևին չի...

«Ժողովուրդ». Ռեկտորի շրջանակը փորձում է պարզել` ով է «ներկայացրել»...

«Ժողովուրդ». Դատական նիստերը հետաձգում են, որ վաղեմության ժամկետով Ջալալ Հարությունյանին ազատեն...

«Փաստ». Մոպեդները կդառնան պարտադիր ապահովագրման ենթակա տրանսպորտային միջոց....

«Հրապարակ». Չի մերժում, բայց համոզում է

«Փաստ». Իսկ այլ երկրներում հնարավո՞ր է հարսանիք օպերային թատրոնում կամ...

«Իրավունք». ՔՊ-ում երեկ թեժ է եղել. ՔՊ-ական կանայք, կոնկրետ «դեբոշ են»...

«Փաստ». Սյունիքի մարզի չորս դպրոց միաձուլվում է

«Իրավունք». ՔԿ–ից 590 հազար դոլար հափշտակողը նախարարի կուրսեցի՞ն...

«Ժողովուրդ». Ինչ է կատարվում իրավապահ համակարգում. պատգամավորը 1 տոննա կոկաինը տեսնելու գրություն...

«Փաստ». Փաշինյանի տեսլականը՝ չզինվել և չդիմադրել Ադրբեջանի...

«Փաստ». Օխլոկրատիայի հետևանքը... օդիոզ իշխանություն

«Փաստ». Նորից շարունակում են հարվածել բանակի հիմքերին

«Ժողովուրդ». ՊԲ նախկին հրամանատարին տեղափոխել են Վարդաշենի մեկուսարան. քրեական գործը դատարանում...

«Հրապարակ». Հավաքների «մասսովկա» ՔՊ–ականներն են...

«Փաստ». Իրան-Հայաստան դաշինքը կփոխի ստատուս-քվոն Հարավային...

«Ժողովուրդ». 71 քաղաքացի վճարել է 15 մլն դրամ՝ պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցնելու համար....

«Հրապարակ». «Զենքը դրել են գլխիս, ասել՝ դիր»

«Փաստ». Ճշգրտումներ զինծառայողների և նրանց ընտանիքների անդամների ամենամսյա պարգևավճարի վճարման...

«Փաստ». Բյուջեի միջոցներով համերգ՝ «ընտրյալների»...

«Հրապարակ». Կնոջ թիկունքում քարոզարշավն ու ուղեկցող շրջիկ...

«Ժողովուրդ». «Հեռացման իրավունքները». վիրավորանք, զրպարտություն պարունակող լրագրողական...

«Ժողովուրդ». ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտը նպատակ ունկ 20% աճ գրանցել, սակայն 2025-ի առաջին...

«Հրապարակ». Հրահանգ է իջել, որ ուղերձներում նպատակահարմար չէ անդրադառնալ Շուշիի...

«Հրապարակ». Կրակն են ընկել «ապօրինի գույքի» ձեռը

«Հրապարակ». Արցախի նախագահի թեկնածուների փնտրտուք է

«Ժողովուրդ». 34 մլն դրամ ջազի միջազգային օրվա առթիվ. որքան գումար է ծախսվել միջոցառման համար եւ...

Շուշիի ազատագրման տարեդարձը մսխված է, սակայն ոչինչ անվերադարձ կորսված չէ. Սերժ...

«Ժողովուրդ». Փաշինյանը նպատակ ունի վերից վար փոխել ՔՊ...

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանի ախրանան կրկին դեսանտ է իջեցրել...

«Հրապարակ». ՄԱՊ–ի Ալիկի գործարանում կադրային ջարդ է

«Փաստ». Կառավարության որոշումը դեռ չկա, բայց «պրոցեսները» գնում...

«Ժողովուրդ». Սամվել Շահրամանյանի թիմը չի պատրաստվում «զիջել դիրքերը». ընտրությունները կարող են...

«Փաստ». Գիշերներն ինչո՞ւ են ջուրն անջատում

«Հրապարակ». ՔՊ-ական կանայք թեժ մրցակցության մեջ են

«Ժողովուրդ». Ուղիղ սպառնալիքներ, քննարկում իրավապահ համակարգում. թիրախում «Հայաստան» խմբակցության...

«Հրապարակ». Դատել են Հայկ Սարգսյանին ու Դիանա...

Ո՞վ կընտրվի ԲԴԽ անդամ.ԱԺ նիստն` ուղիղ

«Հրապարակ». ԱԺ-ում ծնունդ էին նշում ե՛ւ իշխանականները, ե՛ւ...

«Իրավունք». Փաշինյանը Ավինյանին հրահանգել է ոչ մի դեպքում Նոր Նորքի թաղապետին...

«Հրապարակ». Գյումրիում իշխանությունը խլելու օպերացիաներ են...

«Ժողովուրդ». 6 գնում 1 օրում՝ Մարտունու մշակույթի տան համար. քաղաքապետ Հովեյանի կասկածելի...

«Ժողովուրդ». Ինչու է Նարեկ Գրիգորյանն իր աղջկա անունը Սմայլիկ դրել եւ բողոքում ԱԺ...

«Ժողովուրդ». Միջնորդել են հրթիռները նորից փորձաքննության...

«Փաստ». Ավելի քան 2,5 մլն դիտում. ո՞րն է Ռոբերտ Քոչարյանի...

«Հրապարակ». Փաշինյանի վիճակն ավելի է բարդացել

«Հրապարակ». Չգիտեն՝ ինչ անեն Փաշինյանի հետ

«Փաստ». Ասում են՝ մենք հզոր ենք, տեսեք՝ էսա ինչ ենք անում, իսկ ընտրություններում էլի նույն...