Մայիսի 9-ը Հայաստանի համար միշտ լինելու է Հաղթանակի օր

09.05.23 | 10:08

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ աշխարհի շատ ժողովուրդներ և նախկին ԽՍՀՄ-ի բացարձակապես բոլոր ժողովուրդներն անցան մեծ փորձությունների միջով։ Երկար տարիներ հարյուր միլիոնավոր խորհրդային քաղաքացիներ ապրել են «Ամեն ինչ ճակատի համար, և ամեն ինչ հաղթանակի համար» սկզբունքով, պատրաստ զոհաբերել ամեն ինչ՝ ներառյալ իրենց կյանքը։ Այս պայքարում մեծ ներդրում է ունեցել նաև հայ ժողովուրդը, չնայած այն բանին, որ նրա թիվը ընդամենը 1,5 միլիոն էր։ Այս փոքրիկ լեռնային Հանրապետության հայ բնակչության մեկ երրորդը ուղարկվել է ռազմաճակատ։ Զգալի ներդրում են ունեցել նաև ԽՍՀՄ այլ հանրապետությունների հայերը, Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները և աշխարհասփյուռ հայկական սփյուռքը։ Հայերի ներդրումն այս պատերազմում կարելի է անգնահատելի անվանել։

Հայ զինվորներից կազմված ամբողջ դիվիզիաներ իրենց արժանի ներդրումն ունեցան ֆաշիզմի դեմ տարած հաղթանակում։ Այսպիսով, 51-րդ գվարդիական՝ հրաձգային դիվիզիայի Վիտեբսկի շքանշանը Լենինի Կարմիր դրոշի անունով K.E. Վորոշիլովը Իրանից 12 հազար կիլոմետր է անցել Բալթիկա։ Դիվիզիան ավարտեց իր մարտական ուղին Կուրլանդ թերակղզում նացիստների պարտությամբ։ Բելառուսում և մերձբալթյան երկրներում տեղի ունեցած մարտերում հայ զինվորներին աջակցում էր 119-րդ առանձին տանկային գունդը՝ հագեցած Սասունցի Դավիթ շարասյուների տանկերով։ Հարկ է նշել, որ «Սասունցի Դավիթ» տանկային շարասյուները՝ բաղկացած տասնյակ T-34 մեքենաներից, ստեղծվել են օտարերկրյա հայերի նվիրատվություններով, որոնք կազմակերպվել են Հայ Առաքելական եկեղեցու կողմից Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գ.Չորեքչյանի նախաձեռնությամբ։ Հենց Բալթյան երկրներում 1945 թվականի մայիսի 9-ին այս զորամասերի հայ զինվորները դիմավորեցին Հաղթանակը։

Անհնար է թվարկել այն բոլոր պարգևները, որոնք շնորհվել են հայկական դիվիզիաների զինվորներին։ Ընդհանուր առմամբ, ռազմական գործողություններին մասնակցելու համար պարգևատրվել է գրեթե 70 հազար հայ։ Բայց Հաղթանակին նպաստած պատերազմի մասնակիցների հատուկ մեդալներից է «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» հատուկ մրցանակային մեդալը, որը հաստատվել է 1945 թվականի մայիսի 9-ին։ Եվ պարադոքսալ է, որ այսօր այս մեդալը և Բալթյան երկրներում ֆաշիզմի դեմ հաղթանակի բազմաթիվ այլ նշաններ անօրինական են։

Բանն այն է, որ Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի համար մեդալը զարդարված է սև և նարնջագույն Սուրբ Գեորգիի ժապավենով։ Բալթյան երեք երկրներն էլ արգելքներ են մտցրել հանրային միջոցառումների ժամանակ Սուրբ Գեորգիի ժապավենների օգտագործման վերաբերյալ: Նմանատիպ արգելքներ են մտցվել Հաղթանակի այլ խորհրդանիշների, այդ թվում՝ կարմիր դրոշի և Խորհրդային Միության հետ կապված ցանկացած հատկանիշի նկատմամբ: Այնուամենայնիվ, նույնիսկ առանց Հաղթանակի նշանների, հնարավոր չի լինի չհարգել հայ հերոսների հիշատակը, ովքեր իրենց կյանքը նվիրաբերեցին մերձբալթյան երկրների ժողովրդին։ Այս երկրներում մայիսի 9-ի ցանկացած տոնական միջոցառում արգելված է, և ոստիկանությունը նույնիսկ դադարեցնում է ֆաշիստական բանակի դեմ կռված զինվորների հուշարձաններին և հուշակոթողներին ծաղիկներ դնելու փորձերը։

Իրականում զոհված զինվորների, մեր նախնիների հուշարձանները գրեթե չկան։ Երկրներից յուրաքանչյուրում ապամոնտաժվել է ֆաշիզմի դեմ հաղթանակը գովերգող ցանկացած հուշահամալիր։ Ընդ որում, դրանք ոչ միայն հուշարձաններ են, այլ նաև տների ճակատների խճանկարներ, հուշատախտակներ և նույնիսկ գերեզմանաքարեր։ Միայն անցյալ տարի Լիտվայում, Լատվիայում և Էստոնիայում ավելի քան 100 օբյեկտ է ոչնչացվել (հուշարձաններ և գերեզմաններ), որոնք ժամանակին նպատակ են ունեցել հավերժացնել խորհրդային զինվորների, այդ թվում՝ հարյուր հազարավոր հայ զինվորների սխրանքը։

Անցյալ ամառ Էստոնիան ապամոնտաժեց T-34-ը՝ խորհրդային հուշարձանը, որը կանգնեցվել էր Նարվա քաղաքում Հաղթանակի 25-ամյակի կապակցությամբ: Ի դեպ, այս որոշմանը դեմ էին և՛ քաղաքի բնակիչները, և՛ նրա ղեկավարությունը։ Բայց Էստոնիայի վարչապետը պնդել է, որ «նախկին արտաքին ուժի հուշարձանները պետք է ապամոնտաժվեն, որպեսզի չկարողանան ավելի մեծ ատելություն առաջացնել հասարակության մեջ և նորից բացել հին վերքերը»։ Ժամանակին Էստոնիայի, Լիտվայի և Լատվիայի տարածքում նացիստների ու ֆաշիստների դեմ կռվող այս T-34 տանկերի համար մարդիկ իրենց վերջին փողերը հասցրին Հայ Առաքելական եկեղեցի։

Դիտելով այս սյուրռեալիստական պատկերը Բալթյան երկրներում՝ ակամա սկսում էս վախենալ մեր երկրի համար։ Հայաստանի իշխանությունն այսօր ակտիվ համագործակցություն է հաստատում Արևմուտքի հետ։ Ցավոք, այս գործընթացների պայմաններից մեկն ավանդաբար պատմական ժառանգության կամավոր մերժումն է։ Դա երևում է նույն Բալթյան երկրների՝ Ուկրաինայի և Արևելյան Եվրոպայի մի շարք այլ պետությունների օրինակով, որոնք կատաղի մղումով ոչնչացնում են մեր հարազատների հաղթանակի մասին ցանկացած հիշատակում։

Սակայն մեր երկրում հիշատակը պահում են, մենք հարգում ենք մեր հերոսներին, այդ թվում նաև այն պատճառով, որ մայիսի 9-ը դեռ պետական տոն է։ Հայաստանում կասկադի վրա Սուրբ Գեորգյան ժապավենի տեղադրման սահմանափակումներ չկան, զոհված զինվորներին մեծարելու արգելքներ չկան։ Քանի դեռ հայ ժողովուրդը թույլ չի տալիս ավերել հուշահամալիրները, մեր հերոսների հիշատակին էլ ոչինչ չի սպառնում։ Մեզ մնում է փրկել այն:

Սպասվում է անձրև ու ամպրոպ, նաև՝ քամու ուժգնացում

Magnis.news

երկ

երք

չրք

հնգ

ուրբ

շբթ

կրկ

Մայիսի 9-ը Հայաստանի համար միշտ լինելու է Հաղթանակի օր

Սպասվում է անձրև ու ամպրոպ, նաև՝ քամու ուժգնացում

Քննչական կոմիտեն տվյալներ է հրապարակել անչափահասների կողմից կատարված հանցագործությունների...

Հայաստանի և Ղազախստանի սահմանադրական դատարանները փոխըմբռնման հուշագիր են...

Օգոստոսի 8-ի համաձայնագրերը խաղաղության հիմք չեն, այլ հայկական կորուստների լեգիտիմացում....

Վաղը դուրս կբերվի Սուրբ Արիստակես Հայրապետի մասունքակիր...

Դատավորի օգնականը պահանջել է 350.000 դրամ. քաղաքացիական գործով կայացված վճռով հայցը մերժվել...

ՀՖՖ-ի ամրագրած տոմսերը բազմապատիկ թանկ գնով վաճառվել են սև շուկայում....

Հարցված քաղաքացիների շուրջ 47%-ը բացասաբար է գնահատել Վաշինգտոնյան համատեղ...

Հարցվածների 71,5 տոկոսը Սամվել Կարապետյանին համարում է...

Աննա Վարդապետյանը մեկնել է Սինգապուր՝ մասնակցելու Դատախազների միջազգային ասոցիացիայի...

Լուսանկարում պատկերված անձինք որոնվում են նախաձեռնված քրեական վարույթի...

Պուշկինի թունելը հոսանքազրկվել է

Ստի ոտքը իրոք շատ կարճ է. ՔՊ-ական Արսեն Թորոսյան

Արմավիրի մարզում «ՎԱԶ 21014»-ը Լեռնագոգ գյուղի կամրջից՝ մի քանի մետր բարձրությունից, ընկել և...

Քննչական կոմիտեն հանձնարարել է միջազգային հետախուզում հայտարարել Դավիթ Փափազյանի նկատմամբ....

Սարմեն Զարոբյան փողոցի ջրամատակարարումը կդադարեցվի

Իշխանությունները սպառել են հանրային վստահությունը, ընտրությունները կարող են դառնալ պատմական...

Շինանյութի վաճառքով զբաղվող ընկերությունը թաքցրել է հարկեր․ վերականգնվել է 250 մլն...

Մարզերում և Երևանում էլեկտրաէներգիայի անջատումներ են...

Բանակի հաշվին խնայողություններ չեն արվելու. չկա պետություն, որ իր հարևանների հետ խաղաղություն է...

Հայկական մամուլ

«Հրապարակ». Դատավորի ամուսինը բարձրաստիճան ոստիկան է

«Ժողովուրդ». Տիգրան Ավինյանը քաղաքային ձախողումներից անցել է ակադեմիական թռիչքների....

«Հրապարակ». Ինչո՞ւ է Ռուսաստանն արգելում «Սպայկայի»...

«Ժողովուրդ». Ազգային ժողովը գնացել է «ՎԼՎ»՝ շոփինգի. ջրատաքացուցիչ է...

«Հրապարակ». Դարձել են Փաշինյանի «աղանդի հետևորդ»

«Ժողովուրդ». Համաներման սպասումներ՝ քրեակատարողականներում. կլինի՞ նախընտրական...

«Ժողովուրդ». Մարտունու մարզադաշտը «հատիկ-հատիկ» չի վերադարձվել, 2006-ից համայնքապատկան է....

«Իրավունք». Հարցերը լուծել. Փաշինյանը նոր հրահանգ է...

«Հրապարակ». Դեմ են «քրիստոնյա բանտարկյալներ»...

«Հրապարակ». Վիլեն Գաբրիելյանի ծնունդը՝ միայն տղամարդկանցով. մասնակցել է նաև...

«Հրապարակ». Աշոտ Փաշինյանն ուզում է զբոսավար աշխատել

«Ժողովուրդ» . «Հիմա իմ ձեւով կմիջամտեմ, ստահակ». Փաշինյանի գրությունն ու դատավորի ընտանիքը. ինչ...

«Հրապարակ». Հակոբ Սիմիդյանը մի դիմում էլ է գրել

«Փաստ». 34 տարի անց. այն, ինչ ցանկանում են իշխանությունները, չի ցանկանում հայ...

«Ժողովուրդ». Երեխաների համար պետպատվերի գումար չկա, ՊԱԳ-ում էլ լույս չկա....

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ն հավաքում է տեղեկություններ մի խումբ հոգևորականների...

«Ժողովուրդ». Արարատ Միրզոյանը արտոնյալ է ՔՊ թիմում, բայց հետ...

«Փաստ». Կյանքը «լավացել է», իսկ ժողովուրդը դա ամենևին չի...

«Ժողովուրդ». Ռեկտորի շրջանակը փորձում է պարզել` ով է «ներկայացրել»...

«Ժողովուրդ». Դատական նիստերը հետաձգում են, որ վաղեմության ժամկետով Ջալալ Հարությունյանին ազատեն...

«Փաստ». Մոպեդները կդառնան պարտադիր ապահովագրման ենթակա տրանսպորտային միջոց....

«Հրապարակ». Չի մերժում, բայց համոզում է

«Փաստ». Իսկ այլ երկրներում հնարավո՞ր է հարսանիք օպերային թատրոնում կամ...

«Իրավունք». ՔՊ-ում երեկ թեժ է եղել. ՔՊ-ական կանայք, կոնկրետ «դեբոշ են»...

«Փաստ». Սյունիքի մարզի չորս դպրոց միաձուլվում է

«Իրավունք». ՔԿ–ից 590 հազար դոլար հափշտակողը նախարարի կուրսեցի՞ն...

«Ժողովուրդ». Ինչ է կատարվում իրավապահ համակարգում. պատգամավորը 1 տոննա կոկաինը տեսնելու գրություն...

«Փաստ». Փաշինյանի տեսլականը՝ չզինվել և չդիմադրել Ադրբեջանի...

«Փաստ». Օխլոկրատիայի հետևանքը... օդիոզ իշխանություն

«Փաստ». Նորից շարունակում են հարվածել բանակի հիմքերին

«Ժողովուրդ». ՊԲ նախկին հրամանատարին տեղափոխել են Վարդաշենի մեկուսարան. քրեական գործը դատարանում...

«Հրապարակ». Հավաքների «մասսովկա» ՔՊ–ականներն են...

«Փաստ». Իրան-Հայաստան դաշինքը կփոխի ստատուս-քվոն Հարավային...

«Ժողովուրդ». 71 քաղաքացի վճարել է 15 մլն դրամ՝ պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցնելու համար....

«Հրապարակ». «Զենքը դրել են գլխիս, ասել՝ դիր»

«Փաստ». Ճշգրտումներ զինծառայողների և նրանց ընտանիքների անդամների ամենամսյա պարգևավճարի վճարման...

«Փաստ». Բյուջեի միջոցներով համերգ՝ «ընտրյալների»...

«Հրապարակ». Կնոջ թիկունքում քարոզարշավն ու ուղեկցող շրջիկ...

«Ժողովուրդ». «Հեռացման իրավունքները». վիրավորանք, զրպարտություն պարունակող լրագրողական...

«Ժողովուրդ». ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտը նպատակ ունկ 20% աճ գրանցել, սակայն 2025-ի առաջին...

«Հրապարակ». Հրահանգ է իջել, որ ուղերձներում նպատակահարմար չէ անդրադառնալ Շուշիի...

«Հրապարակ». Կրակն են ընկել «ապօրինի գույքի» ձեռը

«Հրապարակ». Արցախի նախագահի թեկնածուների փնտրտուք է

«Ժողովուրդ». 34 մլն դրամ ջազի միջազգային օրվա առթիվ. որքան գումար է ծախսվել միջոցառման համար եւ...

Շուշիի ազատագրման տարեդարձը մսխված է, սակայն ոչինչ անվերադարձ կորսված չէ. Սերժ...

«Ժողովուրդ». Փաշինյանը նպատակ ունի վերից վար փոխել ՔՊ...

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանի ախրանան կրկին դեսանտ է իջեցրել...

«Հրապարակ». ՄԱՊ–ի Ալիկի գործարանում կադրային ջարդ է

«Փաստ». Կառավարության որոշումը դեռ չկա, բայց «պրոցեսները» գնում...

«Ժողովուրդ». Սամվել Շահրամանյանի թիմը չի պատրաստվում «զիջել դիրքերը». ընտրությունները կարող են...