Մայիսի 9-ը Հայաստանի համար միշտ լինելու է Հաղթանակի օր

09.05.23 | 10:08

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ աշխարհի շատ ժողովուրդներ և նախկին ԽՍՀՄ-ի բացարձակապես բոլոր ժողովուրդներն անցան մեծ փորձությունների միջով։ Երկար տարիներ հարյուր միլիոնավոր խորհրդային քաղաքացիներ ապրել են «Ամեն ինչ ճակատի համար, և ամեն ինչ հաղթանակի համար» սկզբունքով, պատրաստ զոհաբերել ամեն ինչ՝ ներառյալ իրենց կյանքը։ Այս պայքարում մեծ ներդրում է ունեցել նաև հայ ժողովուրդը, չնայած այն բանին, որ նրա թիվը ընդամենը 1,5 միլիոն էր։ Այս փոքրիկ լեռնային Հանրապետության հայ բնակչության մեկ երրորդը ուղարկվել է ռազմաճակատ։ Զգալի ներդրում են ունեցել նաև ԽՍՀՄ այլ հանրապետությունների հայերը, Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները և աշխարհասփյուռ հայկական սփյուռքը։ Հայերի ներդրումն այս պատերազմում կարելի է անգնահատելի անվանել։

Հայ զինվորներից կազմված ամբողջ դիվիզիաներ իրենց արժանի ներդրումն ունեցան ֆաշիզմի դեմ տարած հաղթանակում։ Այսպիսով, 51-րդ գվարդիական՝ հրաձգային դիվիզիայի Վիտեբսկի շքանշանը Լենինի Կարմիր դրոշի անունով K.E. Վորոշիլովը Իրանից 12 հազար կիլոմետր է անցել Բալթիկա։ Դիվիզիան ավարտեց իր մարտական ուղին Կուրլանդ թերակղզում նացիստների պարտությամբ։ Բելառուսում և մերձբալթյան երկրներում տեղի ունեցած մարտերում հայ զինվորներին աջակցում էր 119-րդ առանձին տանկային գունդը՝ հագեցած Սասունցի Դավիթ շարասյուների տանկերով։ Հարկ է նշել, որ «Սասունցի Դավիթ» տանկային շարասյուները՝ բաղկացած տասնյակ T-34 մեքենաներից, ստեղծվել են օտարերկրյա հայերի նվիրատվություններով, որոնք կազմակերպվել են Հայ Առաքելական եկեղեցու կողմից Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գ.Չորեքչյանի նախաձեռնությամբ։ Հենց Բալթյան երկրներում 1945 թվականի մայիսի 9-ին այս զորամասերի հայ զինվորները դիմավորեցին Հաղթանակը։

Անհնար է թվարկել այն բոլոր պարգևները, որոնք շնորհվել են հայկական դիվիզիաների զինվորներին։ Ընդհանուր առմամբ, ռազմական գործողություններին մասնակցելու համար պարգևատրվել է գրեթե 70 հազար հայ։ Բայց Հաղթանակին նպաստած պատերազմի մասնակիցների հատուկ մեդալներից է «1941-1945 թվականների Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» հատուկ մրցանակային մեդալը, որը հաստատվել է 1945 թվականի մայիսի 9-ին։ Եվ պարադոքսալ է, որ այսօր այս մեդալը և Բալթյան երկրներում ֆաշիզմի դեմ հաղթանակի բազմաթիվ այլ նշաններ անօրինական են։

Բանն այն է, որ Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի համար մեդալը զարդարված է սև և նարնջագույն Սուրբ Գեորգիի ժապավենով։ Բալթյան երեք երկրներն էլ արգելքներ են մտցրել հանրային միջոցառումների ժամանակ Սուրբ Գեորգիի ժապավենների օգտագործման վերաբերյալ: Նմանատիպ արգելքներ են մտցվել Հաղթանակի այլ խորհրդանիշների, այդ թվում՝ կարմիր դրոշի և Խորհրդային Միության հետ կապված ցանկացած հատկանիշի նկատմամբ: Այնուամենայնիվ, նույնիսկ առանց Հաղթանակի նշանների, հնարավոր չի լինի չհարգել հայ հերոսների հիշատակը, ովքեր իրենց կյանքը նվիրաբերեցին մերձբալթյան երկրների ժողովրդին։ Այս երկրներում մայիսի 9-ի ցանկացած տոնական միջոցառում արգելված է, և ոստիկանությունը նույնիսկ դադարեցնում է ֆաշիստական բանակի դեմ կռված զինվորների հուշարձաններին և հուշակոթողներին ծաղիկներ դնելու փորձերը։

Իրականում զոհված զինվորների, մեր նախնիների հուշարձանները գրեթե չկան։ Երկրներից յուրաքանչյուրում ապամոնտաժվել է ֆաշիզմի դեմ հաղթանակը գովերգող ցանկացած հուշահամալիր։ Ընդ որում, դրանք ոչ միայն հուշարձաններ են, այլ նաև տների ճակատների խճանկարներ, հուշատախտակներ և նույնիսկ գերեզմանաքարեր։ Միայն անցյալ տարի Լիտվայում, Լատվիայում և Էստոնիայում ավելի քան 100 օբյեկտ է ոչնչացվել (հուշարձաններ և գերեզմաններ), որոնք ժամանակին նպատակ են ունեցել հավերժացնել խորհրդային զինվորների, այդ թվում՝ հարյուր հազարավոր հայ զինվորների սխրանքը։

Անցյալ ամառ Էստոնիան ապամոնտաժեց T-34-ը՝ խորհրդային հուշարձանը, որը կանգնեցվել էր Նարվա քաղաքում Հաղթանակի 25-ամյակի կապակցությամբ: Ի դեպ, այս որոշմանը դեմ էին և՛ քաղաքի բնակիչները, և՛ նրա ղեկավարությունը։ Բայց Էստոնիայի վարչապետը պնդել է, որ «նախկին արտաքին ուժի հուշարձանները պետք է ապամոնտաժվեն, որպեսզի չկարողանան ավելի մեծ ատելություն առաջացնել հասարակության մեջ և նորից բացել հին վերքերը»։ Ժամանակին Էստոնիայի, Լիտվայի և Լատվիայի տարածքում նացիստների ու ֆաշիստների դեմ կռվող այս T-34 տանկերի համար մարդիկ իրենց վերջին փողերը հասցրին Հայ Առաքելական եկեղեցի։

Դիտելով այս սյուրռեալիստական պատկերը Բալթյան երկրներում՝ ակամա սկսում էս վախենալ մեր երկրի համար։ Հայաստանի իշխանությունն այսօր ակտիվ համագործակցություն է հաստատում Արևմուտքի հետ։ Ցավոք, այս գործընթացների պայմաններից մեկն ավանդաբար պատմական ժառանգության կամավոր մերժումն է։ Դա երևում է նույն Բալթյան երկրների՝ Ուկրաինայի և Արևելյան Եվրոպայի մի շարք այլ պետությունների օրինակով, որոնք կատաղի մղումով ոչնչացնում են մեր հարազատների հաղթանակի մասին ցանկացած հիշատակում։

Սակայն մեր երկրում հիշատակը պահում են, մենք հարգում ենք մեր հերոսներին, այդ թվում նաև այն պատճառով, որ մայիսի 9-ը դեռ պետական տոն է։ Հայաստանում կասկադի վրա Սուրբ Գեորգյան ժապավենի տեղադրման սահմանափակումներ չկան, զոհված զինվորներին մեծարելու արգելքներ չկան։ Քանի դեռ հայ ժողովուրդը թույլ չի տալիս ավերել հուշահամալիրները, մեր հերոսների հիշատակին էլ ոչինչ չի սպառնում։ Մեզ մնում է փրկել այն:

Սահմանին տեղաշարժ չկա այս պահին, ռիսկերը գնահատում ենք. Ալեն Սիմոնյան (Տեսանյութ)

Magnis.news

երկ

երք

չրք

հնգ

ուրբ

շբթ

կրկ

Մայիսի 9-ը Հայաստանի համար միշտ լինելու է Հաղթանակի օր

Սահմանին տեղաշարժ չկա այս պահին, ռիսկերը գնահատում ենք. Ալեն Սիմոնյան...

Պոռնկաբարո «հոգևորականներն» ու նրանց պոռնկաբարո «բարեգործներն» ինչու՞ են ակտիվացել. նորից...

Վնասվել են շուրջ 140 տուն և ավտոտնակ, 20 խանութ, տանիքներ, 200 ծառ. մանրամասներ՝ Ապարանի քամու...

Ռուսական բալիստիկ հրթիռն ամբողջությամբ ոչնչացրել է Կիևի բնակելի շենքերից մեկի մուտքի 9...

Եթե կառավարություն ունենայինք, ապա հատուկ հանձնաժողով պետք է ստեղծված լիներ, Իրանի հայության...

Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքն անփոփոխ՝ 6.75 տոկոս. ԿԲ

Արդեն որերորդ անգամ ես մեմերի կերպար եմ դառնում ձեր պատճառով. Սրբուհի Գալյանը՝...

Աշխարհը ևս մեկ անգամ համոզվում է, որ կայուն զարգացման, խաղաղ գոյակցության և գլոբալ անվտանգության...

Փաշինյանը պատրաստ է կորցնել պետականությունը, միայն թե պահի իշխանությունը. նրա վարկանիշն այսօր...

Հայաստանի և Հնդկաստանի ԱԳ նախարարները քննարկել են Իրանից ՀՀ տարածքով հնդիկ ուսանողների տարհանման...

Տեսագրությունում պատկերված անձը որոնվում է նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում...

«Սոս մանկական գյուղեր» կրթական հաստատությունում 17-ամյա տղան դանակահարել է տարիքակից մեկ այլ...

Նիկոլ Փաշինյանն ուղղակիորեն կատարում է թշնամու առաջ ստանձնած պարտավորությունը....

Գումարի դիմաց բանակում քիչ ծառայելու մասին նախագիծը չներառվեց ԱԺ լիագումար նիստերի օրակարգում....

Մի շարք հասցեների էլեկտրամատակարարումը կդադարեցվի

Իջևանի քաղաքային զբոսայգու տարածքում երեք հողամասերը համայնքին վերադարձնելու հայցերը բավարարվել...

Կանգառը վնասած վարորդին ու բեռնատարը Վեդիի ոստիկանները հայտնաբերել...

Իրանի ԱԳՆ-ն ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին կոչ է արել դատապարտել Իսրայելի...

Իսրայելը հայտնում է, որ երեք օրում Իրանի հարձակումների հետևանքով 24 մարդ է...

Այս պահի դրությամբ անվստահության գործընթացին դեմ է Ռոբերտ Քոչարյանը և նա իր կարծիքը պարտադրում է...

Արդեն որերորդ անգամ ես մեմերի կերպար եմ դառնում ձեր պատճառով....

Փաշինյանը պատրաստ է կորցնել պետականությունը, միայն թե պահի...

Գումարի դիմաց բանակում քիչ ծառայելու մասին նախագիծը չներառվեց...

Հայաստանի և Հնդկաստանի ԱԳ նախարարները քննարկել են Իրանից ՀՀ...

Աշխարհը ևս մեկ անգամ համոզվում է, որ կայուն զարգացման, խաղաղ...

Տեսագրությունում պատկերված անձը որոնվում է նախաձեռնված...

Վնասվել են շուրջ 140 տուն և ավտոտնակ, 20 խանութ, տանիքներ, 200 ծառ....

Մի շարք հասցեների էլեկտրամատակարարումը կդադարեցվի

Հայկական մամուլ

«Ժողովուրդ». ՔՊ-ն հավաքում է տեղեկություններ մի խումբ հոգևորականների...

«Ժողովուրդ». Արարատ Միրզոյանը արտոնյալ է ՔՊ թիմում, բայց հետ...

«Փաստ». Կյանքը «լավացել է», իսկ ժողովուրդը դա ամենևին չի...

«Ժողովուրդ». Ռեկտորի շրջանակը փորձում է պարզել` ով է «ներկայացրել»...

«Ժողովուրդ». Դատական նիստերը հետաձգում են, որ վաղեմության ժամկետով Ջալալ Հարությունյանին ազատեն...

«Փաստ». Մոպեդները կդառնան պարտադիր ապահովագրման ենթակա տրանսպորտային միջոց....

«Հրապարակ». Չի մերժում, բայց համոզում է

«Փաստ». Իսկ այլ երկրներում հնարավո՞ր է հարսանիք օպերային թատրոնում կամ...

«Իրավունք». ՔՊ-ում երեկ թեժ է եղել. ՔՊ-ական կանայք, կոնկրետ «դեբոշ են»...

«Փաստ». Սյունիքի մարզի չորս դպրոց միաձուլվում է

«Իրավունք». ՔԿ–ից 590 հազար դոլար հափշտակողը նախարարի կուրսեցի՞ն...

«Ժողովուրդ». Ինչ է կատարվում իրավապահ համակարգում. պատգամավորը 1 տոննա կոկաինը տեսնելու գրություն...

«Փաստ». Փաշինյանի տեսլականը՝ չզինվել և չդիմադրել Ադրբեջանի...

«Փաստ». Օխլոկրատիայի հետևանքը... օդիոզ իշխանություն

«Փաստ». Նորից շարունակում են հարվածել բանակի հիմքերին

«Ժողովուրդ». ՊԲ նախկին հրամանատարին տեղափոխել են Վարդաշենի մեկուսարան. քրեական գործը դատարանում...

«Հրապարակ». Հավաքների «մասսովկա» ՔՊ–ականներն են...

«Փաստ». Իրան-Հայաստան դաշինքը կփոխի ստատուս-քվոն Հարավային...

«Ժողովուրդ». 71 քաղաքացի վճարել է 15 մլն դրամ՝ պարտադիր զինվորական ծառայություն չանցնելու համար....

«Հրապարակ». «Զենքը դրել են գլխիս, ասել՝ դիր»

«Փաստ». Ճշգրտումներ զինծառայողների և նրանց ընտանիքների անդամների ամենամսյա պարգևավճարի վճարման...

«Փաստ». Բյուջեի միջոցներով համերգ՝ «ընտրյալների»...

«Հրապարակ». Կնոջ թիկունքում քարոզարշավն ու ուղեկցող շրջիկ...

«Ժողովուրդ». «Հեռացման իրավունքները». վիրավորանք, զրպարտություն պարունակող լրագրողական...

«Ժողովուրդ». ՀՀ զբոսաշրջության ոլորտը նպատակ ունկ 20% աճ գրանցել, սակայն 2025-ի առաջին...

«Հրապարակ». Հրահանգ է իջել, որ ուղերձներում նպատակահարմար չէ անդրադառնալ Շուշիի...

«Հրապարակ». Կրակն են ընկել «ապօրինի գույքի» ձեռը

«Հրապարակ». Արցախի նախագահի թեկնածուների փնտրտուք է

«Ժողովուրդ». 34 մլն դրամ ջազի միջազգային օրվա առթիվ. որքան գումար է ծախսվել միջոցառման համար եւ...

Շուշիի ազատագրման տարեդարձը մսխված է, սակայն ոչինչ անվերադարձ կորսված չէ. Սերժ...

«Ժողովուրդ». Փաշինյանը նպատակ ունի վերից վար փոխել ՔՊ...

«Հրապարակ». Նիկոլ Փաշինյանի ախրանան կրկին դեսանտ է իջեցրել...

«Հրապարակ». ՄԱՊ–ի Ալիկի գործարանում կադրային ջարդ է

«Փաստ». Կառավարության որոշումը դեռ չկա, բայց «պրոցեսները» գնում...

«Ժողովուրդ». Սամվել Շահրամանյանի թիմը չի պատրաստվում «զիջել դիրքերը». ընտրությունները կարող են...

«Փաստ». Գիշերներն ինչո՞ւ են ջուրն անջատում

«Հրապարակ». ՔՊ-ական կանայք թեժ մրցակցության մեջ են

«Ժողովուրդ». Ուղիղ սպառնալիքներ, քննարկում իրավապահ համակարգում. թիրախում «Հայաստան» խմբակցության...

«Հրապարակ». Դատել են Հայկ Սարգսյանին ու Դիանա...

Ո՞վ կընտրվի ԲԴԽ անդամ.ԱԺ նիստն` ուղիղ

«Հրապարակ». ԱԺ-ում ծնունդ էին նշում ե՛ւ իշխանականները, ե՛ւ...

«Իրավունք». Փաշինյանը Ավինյանին հրահանգել է ոչ մի դեպքում Նոր Նորքի թաղապետին...

«Հրապարակ». Գյումրիում իշխանությունը խլելու օպերացիաներ են...

«Ժողովուրդ». 6 գնում 1 օրում՝ Մարտունու մշակույթի տան համար. քաղաքապետ Հովեյանի կասկածելի...

«Ժողովուրդ». Ինչու է Նարեկ Գրիգորյանն իր աղջկա անունը Սմայլիկ դրել եւ բողոքում ԱԺ...

«Ժողովուրդ». Միջնորդել են հրթիռները նորից փորձաքննության...

«Փաստ». Ավելի քան 2,5 մլն դիտում. ո՞րն է Ռոբերտ Քոչարյանի...

«Հրապարակ». Փաշինյանի վիճակն ավելի է բարդացել

«Հրապարակ». Չգիտեն՝ ինչ անեն Փաշինյանի հետ

«Փաստ». Ասում են՝ մենք հզոր ենք, տեսեք՝ էսա ինչ ենք անում, իսկ ընտրություններում էլի նույն...