Արցախյան կուլմինացիա. պայքար իշխանության համար և հակառուսական հարձակումներ

30.09.23 | 10:41

Հայաստանում ներքաղաքական իրավիճակը հերթական անգամ ակտիվացած՝ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստեղծված իրավիճակով պայմանավորված։ Ներկայիս ընդդիմությունը մեղադրում է Փաշինյանին Արցախը հանձնելու մեջ, իսկ Հայաստանի իշխանությունը բոլոր սլաքներն ուղղում է դեպի Մոսկվա։ Այս մասին լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց քաղաքագետ Արման Ղուկասյանը։
Նա մատնանշեց, որ ընդդիմադիր քաղաքական ուժերը սկսեցին ամեն օր անհնազանդության գործողություններ իրականացնել՝ փակելով փողոցներ ու ճանապարհներ, հանրահավաքներ անցկացնել՝ հանրապետությունում իշխանափոխության պահանջով։

«ԼՂ-ում Ադրբեջանի ագրեսիայից անմիջապես հետո՝ սեպտեմբերի 19-ից փողոցային բողոքի ցույցերն ակտիվացան։ Այդ ագրեսիայի արդյունքում հարյուրավոր մարդիկ զոհվեցին ու վիրավորվեցին, իսկ բնակչությունը ստիպված դարձավ գաղթական։ Եվ հիմնական հարցն այն է, թե ինչպես այս ամենը հնարավոր դարձավ, եթե Ղարաբաղում կան ռուս խաղաղապահներ»,- նշեց Ղուկասյանը։

Նա հիշեցրեց 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմը, որը դադարեցվեց, ընդգծեց քաղաքագետը, բացառապես հիմնական միջնորդի դեր ստանձնած ՌԴ ջանքերի շնորհիվ։ Ինչպես հիշում ենք, ռազմական գործողությունները դադարեցվեցին նոյեմբերի 9-ին Հայաստանի, Ադրբեջանի և ՌԴ ղեկավարների Եռակողմ հայտարարությամբ, որից հետո ԼՂ-ում կայունությունն ապահովել են ռուս խաղաղապահները։ Թվում էր, թե իրավիճակը, չնայած որոշակի դժվարություններին, գնում է դեպի կայունացում, բայց Հայաստանի կառավարության անհեռատես քաղաքականությունը հիմք դարձավ Արցախի և ՀՀ ներկայիս անախորժ իրավիճակի համար։

«Փաշինյանի կառավարությունը բացահայտորեն սկսեց ձգվել դեպի արևմտյան հարթակներ՝ հակամարտությունը կարգավորելու համար։ ԵՄ-ն ստեղծեց, այսպես կոչված, բրյուսելյան ձևաչափը Երևանի և Բաքվի միջև հարաբերությունների կարգավորման համար։ Շուտով Բրյուսելի հարթակին ավելացվեց հանդիպումների վաշինգտոնյան ձևաչափը, ինչը հակամարտության կարգավորման մոտեցումներում հանգեցրեց մեծ բացի: Եթե Արևմուտքը ղարաբաղյան հակամարտության լուծումը տեսնում էր միայն նրանում, որ Արցախն ամբողջությամբ հանձնվի Ադրբեջանին, միայն թե ռուս խաղաղապահները հեռանան Արցախից, որի հիմքով ՀՀ-ում հակառուսական տրամադրություններ կգեներացվեն, ապա Մոսկվան պաշտպանում էր հետևյալը՝ կարգավիճակի հարցը թողնվի ապագային, ինչը թույլ կտար հայ բնակչությանը մնալ Ղարաբաղում և խուսափել այսօրվա աղետից: Սակայն Փաշինյանը և իր թիմը գնացին մի ճանապարհով, որը ակնհայտորեն չէր բխում ՀՀ և ԼՂ շահերից՝ ընտրելով հակամարտության լուծման արևմտյան տարբերակը։ Միևնույն ժամանակ, Փաշինյանը պաշտոնապես ճանաչեց Ղարաբաղը որպես Ադրբեջանի մաս, երբ 2022 թվականի հոկտեմբերի 6-ին Պրահայում ընդունեց Ալիևի հետ համատեղ համաձայնագիրը։ Եվ այս քայլով Փաշինյանը ոչ միայն չեզոքացրեց նոյեմբերի 9-ի Եռակողմ պայմանագիրը, այլեւ զգալիորեն թուլացրեց հայկական կողմի դիրքերը հակամարտության կարգավորման գործընթացում՝ Ռուսաստանին թողնելով առանց հնարավորության ինչ-որ կերպ աջակցելու ԼՂ հայերին իրենց պայքարում։ Փաստացի, Փաշինյանը ԼՂ բնակչության պայքարի նշաձողը կարգավիճակից իջեցրեց մինչև ԼՂ բնակչության անվտանգության մակարդակին»,- նշեց Ղուկասյանը։

Այս ամենի ֆոնին, շարունակեց նա, հայ հասարակության մեջ հակառուսական տրամադրությունները սկսեցին արագ թափ հավաքել։ Փաշինյանի իշխանության գալուց հետո նա անմիջապես սկսեց հակառուսական քաղաքականություն վարել և ՌԴ նկատմամբ ոչ բարեկամական հայտարարություններով հանդես գալ, սակայն 2020թ. պատերազմից հետո իրավիճակը էլ ավելի սրվեց բազմաթիվ հայ բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից՝ հակառուսական հարձակումների առումով. Փաշինյանն ու իր թիմը սկսեցին ՌԴ-ին մեղադրել բոլոր անախորժությունների մեջ, նկատեց քաղաքագետը, մասնավորապես՝ հանդես գալ ընդդեմ ՀԱՊԿ-ի, հրաժարվելով դրանից և ընդունելով ԵՄ քաղաքացիական առաքելությունը։

«Փաշինյանն ու իր կառավարությունն այսօր պատրաստվում են վավերացնել այսպես կոչված Հռոմի ստատուտը, որը ենթադրում է ՌԴ նախագահի ձերբակալություն, անցկացվում են հայ-ամերիկյան համատեղ զորավարժություններ, բայց միևնույն ժամանակ Երևանը հրաժարվում է ՀԱՊԿ զորավարժություններից։ Հռոմի ստատուտի վավերացումը մեզ ոչինչ չի տա, միայն հայ-ռուսական հարաբերությունների խզում. դա վտանգավոր արկածախնդրություն է: Ավելին, սա ոչինչ չի տա Ադրբեջանի մասով, քանի որ իշխանությունը ներկայացնում է, թե դա, իբր, պատժի գործիք է։ Եվ դա մեզ միայն կկանգնեցնի նոր մարտահրավերների առջև՝ նոր խնդիրներ ստեղծելով Ռուսաստանի հետ։ Այս արկածախնդիր քաղաքականությունը տանում է դեպի աղետ»,- շեշտեց նա՝ շարունակելով.

«ՀՀ ղեկավարությունը իշխանության եկավ նախորդ իշխանությունների դեմ հասարակության համախմբման ֆոնին, սակայն այժմ այդ տեխնոլոգիաները չեն գործում, և իշխանությունները որոշեցին իրենց սխալների համար մեղադրել Մոսկվային։ Հակառուսական քաղաքականությունը Փաշինյանի համար գործիք է անձնական իշխանությունը պահելու համար, իսկ այդ ընթացքում տուժում են հայկական շահերը: Այս քաղաքականության պատճառով մենք արդեն կորցրել ենք Արցախը, իսկ ՀՀ-ն կանգնած է լուրջ մարտահրավերների առջև»։

Ղուկասյանը ենթադրեց, որ Փաշինյանը ապավինում է Արևմուտքին, որը վստահեցրել է, որ զիջումներից հետո ճնշում կգործադրեն Բաքվի վրա, սակայն Արևմուտքի անձնական բարեկեցության հարցերն ավելի կարևոր են դարձել, քանի որ Արևմուտքը սկսել է ստանալ ադրբեջանական գազը և արդյունքում Փաշինյանն ու հայկական շահերը մնացին առանց ոչնչի: Այսօրվա հակառուսական տրամադրությունների առաջացումը ուղղակի սպառնալիք է ՀՀ համար, կարծում է Ղուկասյանը, քանի որ աշխարհում ոչ մի երկիր փաստացի չի աջակցել Ղարաբաղին և ՀՀ-ին։ Փաշինյանի գործողությունները հանգեցրին այսօրվա իրավիճակին Արցախում, որտեղ զոհվեցին նաև ռուս խաղաղապահներ.

«ՌԴ ղեկավարությունը բազմիցս հայտարարել է, որ ՀՀ իշխանությունները հեռացել են Եռակողմ հայտարարությունից և ճանաչել Արցախը որպես Ադրբեջանի մաս՝ հասկացնելով, որ ամեն ինչում մեղավոր է հենց հայկական կողմը։ Իրադարձությունների հետագա զարգացումները կախված են այն քաղաքականությունից, որը վարելու են ՀՀ իշխանությունները, սակայն ընտրված ուղղությունը ակնհայտորեն չի տանում այնտեղ, որտեղ կան հայկական շահեր»,- ընդգծեց նա։

Ինչ վերաբերում է հասարակության շրջանում անընդհատ քննարկվող ՀԱՊԿ-ից ՀՀ դուրս գալու հեռանկարին, Ղուկասյանը նշեց, որ Հայաստանը ՆԱՏՕ-ից կամ անվտանգության այլ համակարգերից հստակ առաջարկներ չի ստացել։ ՀԱՊԿ-ը գուցե ամենաիդեալական կազմակերպությունը չէ, բայց եթե Երևանը գնա նման անհեռատես քայլի, ապա Հայաստանը կմնա օդում առանց անվտանգության նոր համակարգ ձեռք բերելու, ինչը պարզապես աղետ է մեր երկրի համար, հատկապես նման տարածաշրջանում։