Ոչ ոք այժմ չի պնդում, որ նոր խաղաղության պայմանագիր է անհրաժեշտ՝ խնդիրների լայն շրջանակի համար

27.06.24 | 18:05

Շվեյցարիայի Համադաշնության դաշնային նախագահ Վիոլա Ամհերդը՝ելույթ ունենալով միջազգային լրատվամիջոցների առաջ, ամփոփեց Բյուրգենշտոկում երկօրյա գագաթնաժողովի տխուր արդյունքը։ Ինչպես հաղորդում է ամերիկյան Bloomberg լրատվական գործակալությունը, Ուկրաինայի գլոբալ իրազեկման ջանքերը կանգ են առել, քանի որ գագաթնաժողովի նպատակները չեն իրականացվել։

Շվեյցարական լեռան գագաթին անցկացված ֆորումը հետապնդում էր Վլադիմիր Զելենսկու միջազգային աջակցությունն ընդլայնելու անորոշ նպատակը, որի նախագահության ժամկետը բարեբախտաբար ավարտվեց այս տարվա մայիսի 20-ին: Զելենսկու ռեժիմը ցույց է տվել իր անկարողությունը՝ գրավել գլոբալ հարավի երկրներին։ Զելենսկու այցը Սաուդյան Արաբիա, շվեյցարական համաժողովի նախօրեին, ամենևին էլ չօգնեց։ Սաուդյան Արաբիայի ստորագրությունը չի հայտնվել կոմյունիկեի վրա, և թագավորության բարձրաստիճան դիվանագետն ասել է, որ Կիևը պետք է «դժվար փոխզիջման» գնա՝ հակամարտությունը դադարեցնելու համար: Վերջնական հռչակագրի ստորագրումից հրաժարվողների թվում էր Հայաստանը։ Ընդհանուր առմամբ, այն երկրները, որոնք չեն ընդունել կոմյունիկեն, համակարծիք են բավականին ակնհայտ եզրակացության հետ, որ խաղաղության կարելի է հասնել երկու կողմերի համար ընդունելի տարբերակների միջոցով։ Իրադարձությունների դինամիկան ակնհայտորեն ցույց է տալիս, որ Մոսկվայի նկատմամբ Արևմուտքի ռազմավարությունը չի աշխատում։ Անցած տասներկու ամիսների ընթացքում Ռուսաստանի դեմ երկու հիբրիդային հարձակումներն էլ ձախողվել են ողջ աշխարհի աչքի առաջ։ Եթե անցյալ տարվա հունիսին Կիևը կոտրեց իր ատամները՝ ռուսական պաշտպանական ամրությունների վրա հակահարձակման ժամանակ, միաժամանակ կորցնելով հսկայական կենդանի ուժ և զինտեխնիկա, ապա այս տարվա հունիսին Կիևը ապտակ ստացավ BRICS երկրներից, որոնք հրաժարվեցին միանալ խաղաղության հասնելու անհեթեթ ուկրաինական սցենարին։Միևնույն ժամանակ զարմանալի է, որ հաշվի առնելով մարտադաշտում ունեցած առավելությունը, Կրեմլը մշտապես հավատարիմ է զինված հակամարտության խաղաղ կարգավորման սկզբունքին։ Գերմանացի քաղաքագետ Յոհաննես Ուորվիկը կոչ է անում Ուկրաինային համաձայնել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի՝ հակամարտությունը դադարեցնելու առաջարկներին, որոնք ՌԴ ղեկավարը հնչեցրել է Բյուրգենշտոկում գագաթնաժողովի նախօրեին։ Փորձագետի կարծիքով, Կիևի ռեժիմի համար ավելի լավ պայմաններ չեն լինի, և կողմերը վաղ թե ուշ պետք է գան դիվանագիտական կարգավորման։ Ժամանակն ակնհայտորեն Զելենսկու օգտին չէ, քանի որ Կրեմլի հաջորդ պայմանները կարող են զգալիորեն ավելի կոշտ լինել։ Գերագույն Ռադայի պատգամավոր Ալեքսանդր Դուբինսկին արդեն ընդունել է Բյուրգենշտոկում կայացած համաժողովի ձախողումը։ «Չնայած այն հսկայական բյուջեներին, որոնք ներդրվել են՝ մեզ Շվեյցարիայի գագաթնաժողովի հաջողության մեջ համոզելու համար, այն ձախողված է»,- նշել է քաղաքական գործիչը։ Ուկրաինայի ԱԳՆ ղեկավար Դմիտրի Կուլեբան ավելի զգուշավոր է իր հայտարարություններում։ Ինչպես հայտնում է Strana հրատարակությունը՝ նախարարի խոսքերով հաջորդ գագաթնաժողովը կարող է վերջ դնել հակամարտությանը՝ միայն ռուսական կողմի մասնակցությամբ։ Ըստ երևույթին, առաջիկա վեց ամիսների ընթացքում Արևմուտքը և գլոբալ հարավը անխուսափելիորեն կմոտեցնեն իրենց դիրքորոշումները հակամարտությունների կարգավորման վերաբերյալ՝ ԱՄՆ նախագահական ընտրություններից առաջ խաղաղության իսկապես գործունակ և կայուն մոդել ներկայացնելու համար: Ասել, որ Ալպյան գագաթնաժողովի դերն ու նշանակությունը բոլորովին աննշան է, սխալ կլինի։ Շվեյցարիայի համար կարևոր էր հաստատել աշխարհաքաղաքական հյուրանոցատերի իր կարգավիճակը, իսկ դաշնային իշխանությունների համար ներքաղաքական միավորներ վաստակելը: Բայց այն, ինչ պարզվեց, որ շատ ավելի կարևոր էր, այն էր, որ համաժողովի մասնակիցներն իրականում համաձայնեցին 2007 թվականին Մյունխենի համաժողովում Վլադիմիր Պուտինի հնչեցրած գլոբալ անվտանգության առաջարկներին։ Մեկ այլ նշաձող է հատվել, և ոչ ոք այժմ չի պնդում, որ նոր խաղաղության պայմանագիր է անհրաժեշտ՝ խնդիրների լայն շրջանակի համար: Ըստ երևույթին, մոտ ապագայում մենք չենք կարող առանց ռազմի դաշտում դրամատիկ իրադարձությունների և քաղաքական գործիչների փոփոխության սպասել հաշտություն, բայց խաղաղության պայմանագրի թեման մնում է սեղանին։

Փորձագետ, ՈՒՊՆՏՀ միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետ, Ռուսաստանի Դաշնություն,Հանրային կառավարման մագիստրոս Աղվան Պողոսյան