Այսօր Հայաստանի անկախության հռչակագրի ընդունման 34-րդ տարեդարձն է:
1990թ․ օգոստոսի 23-ին Խորհրդային Հայաստանի Գերագույն խորհուրդը ընդունեց 12 կետերից կազմված փաստաթուղթը՝ այսպես սկիզբ դնելով Հայաստանի անկախության իրավական գործընթացին:
Փաստաթղթի ընդունմանը ԳԽ-ում նախորդել էին տևական քննարկումներն ու բանավեճերը։ Մինչ այդ, ԳԽ օգոստոսի 4-ի որոշմամբ ստեղծվել էր Հայաստանի անկախության հռչակագրի նախապատրաստվման հանձնաժողով, որում ընդգրկվել էր 15 պատգամավոր։ Արդեն մի քանի օր անց հռչակագրի նախագիծը պատրաստ էր։ Եւ Հռչակագիրն ընդունվեց ԳԽ-ում ներկայացված բոլոր ուժերի միջև բացարձակ կոնսենսուսի արդյունքում։ ԳԽ-ում այն ընթերցեց ՀՀՇ-ն ներկայացնող Արամ Մանուկյանը։
Հռչակագրի առաջին կետով Հայկական ԽՍՀ-ն վերանվանվեց Հայաստանի Հանրապետություն, կրճատ` Հայաստան, որը պետք է ունենար իր դրոշը, զինանշանը և հիմնը:
Երկրորդ կետն ասում էր, որ Հայաստանը ինքնիշխան պետություն է։
Հինգերորդ կետում նշված է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը իր անվտանգությունը և սահմանների անձեռնմխելիությունը ապահովելու նպատակով ստեղծում է Գերագույն խորհրդին ենթակա սեփական զինված ուժեր, ներքին զորքեր, պետական և հասարակական անվտանգության մարմիններ։
Հռչակագրի վեցերորդ կետում սահմանված է, որ Հայաստանը, որպես միջազգային իրավունքի սուբյեկտ, վարում է անկախ արտաքին քաղաքականություն, անմիջական հարաբերություններ է հաստատում այլ պետությունների, ԽՍՀՄ ազգային-պետական կազմավորումների հետ:
Հռչակագրի ամեն մի կետը ընդունվել է առանձին քվեարկությամբ:
Սակայն ամենաշատ բանավեճը ծավալվեց թե արդյո՞ք պետք է՞ Հայոց ցեղասպանության խնդիրը տեղ գտնի իրավական փաստաթղթում:
Խորհրդարանի նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ու իր քաղաքական թիմը՝ ՀՀՇ-ն համարում էին, որ քաղաքական և դիվանագիտական տեսանկյունից ցեղասպանության հարցը Անկախության Հռչակագրում դնելը ճիշտ չէ և որ դրան կարելի է մեկ այլ փաստաթղթում անդրադառնալ: Սակայն քանի որ պատգամավորների մեծամասնությունը կողմ էր այդ դրույթին։ ՀՀՇ-ն տեղի տվեց այդ պահանջին, սակայն քաղաքականապես նուրբ ձևակերպմամբ. Փաստաթղթում ասվում է. Հայաստանը սատար է կանգնում 1915թ. Օսմանյան Թուրքիայում և Արևմտյան Հայաստանում Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործին:
Այնուամենայնիվ, այդ կետը Հռչակագրում ընդգրկելուն դեմ քվեարկեց 25 պատգամավոր:
Հռչակագրի վերջին՝ 12-րդ կետն ասում էր, որ այս փաստաթուղթը հիմք է ծառայում Սահմանադրության մշակման, իսկ գործող Սահմանադրության մեջ՝ փոփոխությունների և լրացումների կատարման, պետական մարմինների գործունեության, հանրապետության նոր օրենսդրության մշակման համար:
Հայաստանի անկախության մասին հռչակագիրը Հայաստանի Հանրապետության հիմնադիր փաստաթուղթն է։ Եւ սա հիմք դարձավ արդեն 1991թ. սեպտեմբերին անցկացնելու համաժողովրդական հանրաքվե։
10:33
10:06
17:19
15:39
12:33
11:02
20:30
20:26
19:19
13:28
13:04
12:15
11:34
11:09
19:36
19:07
15:44
11:46
11:28
11:09
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | |||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
09:44
09:23
09:02
09:28
09:13
09:34
09:18
09:03
09:55
09:48
09:36
09:28
09:02
09:55
09:49
09:35
09:18
09:02
09:19
09:02
09:49
09:34
09:18
09:03
09:55
09:42
09:35
09:17
09:02
09:45
09:35
09:27
09:09
09:53
09:45
09:36
09:28
09:15
09:02
10:02
09:52
09:44
09:35
09:17
09:02
09:55
09:44
09:33
09:23
09:03
