Թուրքիայում հրուշակագործության ավանդույթի հիմնադիրներն ու մինչ օրս այդ ավանդույթներն ապրեցնողները համշենցիներն են, պնդում է ծնունդով Թուրքիայի Ռիզե նահանգի Չամլըհեմշին շրջանից լրագրող, լուսանկարիչ, «Պանդուխտ թխվածքը» գրքի Ուղուր Բիրյոլը:
Թուրքական gazeteduvar.com.tr կայքի հետ զրույցում Բիրյոլը պատմել է համշենցիների հայերի շրջանում հրուշակագործության ծագման ու զարգացման մասին: «Մեր ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս,որ 19-րդ դարում շուրջ 186 համշենցի ընտանիք գնացել է Ռուսաստան և Լեհաստան, յուրացրել հրուշակագործության հմտություններն ու հայրենիք վերադառնալով` այստեղ ապրեցրել այդ ավանդույթները: Իհարկե, նրանք այս գործը ոչ թե Համշենում, այլ մեծ քաղաքներում էին անում: Ստամբուլում առաջին հրուշակեղենի խանութների հիմնադիրները պոլսահայերն ու հույներն էին, իսկ բուն Անատոլիայի քաղաքներ հորւշակագործությունը բերողները հենց համշենցիներն են», - պատմում է լրագրողը:Նշենք, որ համշենցիների առաջին բնակավայրերը ստեղծվել են 8-րդ դարում: Հայ պատմիչներից Ղևոնդը նշում է, որ Արևելյան Հայաստանում արաբական նվաճողների ճնշումներից ազատվելու համար 10-12 հազար հայ, Շապուհ և նրա որդի Համամ Ամատունի իշխանների գլխավորությամբ, արտագաղթում են Բյուզանդիա:
Ի դեպ` պատմական Համշենը գտնվում է ժամանակակից Թուրքիայի հյուսիս-արևելքում: Համամ Ամատունի իշխանի հիմնած Համամաշեն քաղաքը քարտեզի վրա կարելի է գտնել Հեմշին թուրքերեն անվամբ, դրանից մի փոքր արևելք գտնվում է թրքախոս համշենցիների ևս մեկ բնակավյար` Չամշըհեշինը (թարգմանվում է որպես եղևնոտ Համշեն: «Չամ» Համշենի բարբառով նշանակում է եղևնի): Իսկ կրոնական և ազգային հալածանքների արդյունքում բուն Համշենից դեպի Խոպա, Օրդու, Գիրեսուն և Սամսուն արտագաղթած համշենցիների բազմաթիվ գերդաստաններ հայերենը պահպանեցին ընդհուպ մինչև 20-րդ դարի 80-ականների վերջ: Խոպայի մի շարք գյուղերում համշենցիները սահուն կերպով հայերեն են խոսում մինչ օրս:
15:46
15:29
15:02
11:27
10:35
10:03
16:15
15:45
15:19
15:03
14:52
14:39
14:23
14:05
13:49
13:33
13:19
12:46
12:35
12:21
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | |
| 29 | 30 | 31 | |||||
09:36
09:15
09:02
09:36
09:19
09:13
09:01
09:47
09:35
09:17
09:02
09:33
09:16
09:02
09:48
09:34
09:16
09:02
09:49
09:36
09:15
09:55
09:42
09:33
09:19
09:02
09:44
09:35
09:17
09:47
09:27
09:15
09:01
09:16
09:01
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
