«Հետքի» հարցերին պատասխանել է Արցախի Հանրապետության պաշտպանության նախարար, ՊԲ հրամանատար, գեներալ-լեյտենանտ Լևոն Մնացականյանը։
- Իրավիճակը սահմանին ինչպիսի՞ն է այժմ, ինչպե՞ս եք բնութագրում այն։
- Կարելի է ասել, որ համեմատած նախորդ ամիսների ու հատկապես ապրիլյան առճակատմանը հաջորդած մի որոշակի շրջափուլում տեղ գտած սրացումների հետ` լարվածության անկման միտում է գրանցվել: Դա, մանավանդ, նկատելի է վերջին օրերի ընթացքում, մասնավորապես ս.թ. փետրվարի 25-ի գիշերը շփման գծի հարավարևելյան՝ Մարտունու ուղղությամբ, հակառակորդի ձեռնարկած դիվերսիոն-հետախուզական ներթափանցման փորձը չեզոքացնելուց հետո: Եթե մինչ այդ ադրբեջանական կողմը բավականին ակտիվ էր իրեն պահում առաջնագծում և մոտակա խորքում, ինչն արտահայտվում էր զորքերի տեղաշարժերով կամ ականանետային ու դիպուկահարային գործողություններով, ապա դրանից հետո, կարծես թե ձեռնպահ է մնում գնալ բացահայտ սրացումների: Այնպես որ այս պահի դրությամբ կարելի է ասել, որ վիճակն անհամեմատ հանգիստ է:
- Իսկ հնարավո՞ր է, որ դա ավելի շատ բանակցային այս գործընթացներով է պայմանավորված։
- Միգուցե, բայց ես ավելի շատ հակված եմ ստեղծված իրավիճակը կապել փետրվարի 25-ին տեղի ունեցածի հետ։ Չեմ բացառում նաև, որ այս դադարը ժամանակավոր է և նպատակաուղղված է ներքին դժգոհությունների մարմանը, որոնք հիմնականում պայմանավորված են չարդարացված կորուստներով։ Ակնհայտ է նաև, որ հակառակորդի զինված ուժերում դժգոհություններ կան իրենց ղեկավարության նկատմամբ... Բոլոր դեպքերում մենք պատրաստ ենք ցանկացած զարգացման:
- Սովորաբար, Նովրուզից առաջ և այդ ընթացքում ինչ-որ գործողություններ կատարում են, միգուցե դրա՞ն են սպասում։
- Նախկինում եղել են նման դեպքեր։ Սովորաբար, աշխատում էին մուսուլմանական տոն օրերին հատուկ խմբերի գործողություններով ինչ-որ խնդիրներ լուծել։ Թե ինչ են մտածում հիմա, դժվար է ասել: Բայց որ մենք պատրաստ ենք, նորից եմ ասում, ցանկացած զարգացման, դա հաստատ է:
- Հակառակորդի գործողություններից երբեմն կարելի է ենթադրել, որ իրենք տեղյակ չեն, որ ՊԲ-ն գիշեր-ցերեկ առաջնագծի դիտարկում է անում։ Փետրվարի 24-25-ի գործողության տեսանյութերը դիտելիս մտածում ես, որ ոչ գրագետ գործողություն են անում տեսանկարահանվող տարածքում։
- Չէի ասի, որ չգիտեին, քանի որ մեկ անգամ չէ, որ մենք մեր հակազդիչ գործողություններով հակառակորդին ցույց ենք տվել, որ իրենց կողմից ձեռնակվող ցանկացած սադրիչ քայլի հետևում և անհրաժեշտության դեպքում պատասխան ենք տալիս: Այստեղ խնդիրը, երևի այլ բանում է՝ նրանք, կարծես թե չեն պատկերացնում մեր կողմից իրականացված գործողությունների ծավալները: Իսկ մենք մեր պաշտպանական միջոցառումները, այդ թվում՝ ինժեներական, տեխնիկական և հարակից մյուս աշխատանքները իրականացնում ենք ամբողջական ծավալով, ինչը մեզ հնարավորություն է տալիս լիովին և լիարժեք հսկողություն սահմանել ողջ առաջնագծի երկայնքով: Այլ հարց է, որ ի տարբերություն նրանց, մենք մեր պաշտպանական համակարգերը տեղադրում ենք բացառապես անտեսանելի և բավականին լավ քողարկված տեղանքներում:
- Այսինքն՝ նրանք չգիտե՞ն մեր սարքերի տեղերը։
- Իհարկե, չգիտեն։ Հակառակ դեպքում անիմաստ կլիներ խոսել դրանց կիրառման արդյունավետության մասին:
- Իսկ իրենց անօդաչուները հետախուզություն չեն անու՞մ։ Ընդհանրապես, շա՞տ են անցնում սահմանը։
- Ս.թ. մարտի 4-ին, երբ մեր կողմից խփվեց հերթական անօդաչու թռչող սարքը, հակառակորդը կարծես թե այլևս ձեռնպահ է մնում դրանց կիրառումից: Դրանից հետո անօդաչու թռչող սարքերի թռիչք ընդհանրապես չի արձանագրվել։ Սահմանի հատում չի եղել։ Միգուցե իրենց մոտ ուսումնական նպատակով թռիչքներ կատարվել են, բայց այդ դեպքից հետո ոչ մի անօդաչու թռչող սարք մեր սահմանը չի հատել։
- ORBITER տեսակի անօդաչուն խփելը, մի տեսակ, շատերի համար անակնկալ էր, ինչպես է խփվել։
-Ինձ թվում է` հանրությանը ներկայացնելու անհրաժեշտություն չկա, կարևորն այն է, որ մենք մեկ անգամ չենք ցույց տվել անօդաչու սարք խոցելու մեր հնարավորություններն ու պատրաստականությունը։ Միայն կարող եմ ավելացնել, որ առաջատար ոչ բոլոր բանակներում են ի վիճակի խոցել նման անօդաչու թռչող սարք։
- Եթե ամփոփենք, սահմանի քանի տոկոսն է ապահովված սարքավորումներով։
- Գրեթե ամբողջությամբ։
- Ապրիլյան հարձակման մեկ տարին է լրանում շուտով։ Եթե ամփոփենք, Ադրբեջանի այդ ռազմական գործողությունը մեզ ի՞նչ դասեր տվեց։ Քանի որ հսկայական աշխատանքներ դրանից հետո կատարվեցին, որոնք նախկինում չէին կատարվում։ Եթե ապրիլյան գործողությունները չլինեին, այս աշխատանքերն էլ երևի չէին լինի, կամ էլ այս չափով չէին լինի։ Անհնար էր այս չափով կատարել, կարճ ժամանակում այսքան ճանապարհ վերանորոգել, ինժեներական այլ աշխատանքներ կատարել։
- Ասել, որ նախկինում չէին կատարվում նման աշխատանքներ, ճիշտ չէ: Բանակի առաջնագծի ամրապնդման ուղղությամբ միշտ էլ կատարվել են համապատասխան քայլեր, այլ հարց է, թե ինչ ծավալի և ինչ ինտենսիվությամբ: Պարզապես այն ժամանակ խտություններն այնպիսին չէին, ինչպիսին հիմա է՝ 100 տոկոս։ Այսինքն՝ ապրիլը չի մեզ հուշել, ստիպել կատարել այս աշխատանքները։ Ապրիլն ընդամենը մեզ հուշել է, որ ավելի արագ կատարենք։ Տեմպերն ենք արագացրել։ Բայց այն ծավալով, որ պետք է կատարվեր, մինչև ապրիլ արդեն սկսվել էր և իրականացվում էր։ Ապրիլը մեզ հուշեց, որ հակառակորդն իր մարտավարությունը որոշակիորեն փոխել է։ Ապրիլյան պատերազմը մեզ որոշ բաներ հուշել է, և մենք մեր զորքերի պատրաստվածության մեջ ենք որոշակի փոփոխություններ մտցրել։ Հատկապես մեծ ուշադրություն ենք դարձնում գիշերային ժամերի պարապմունքներին, գիշերային հրաձգություններին։ Չկա մի զինծառայող, որ այս ուսումնական փուլում մի քանի անգամ գիշերը հրաձգություններ կատարած չլինի։ Եվ այստեղ մեր նշաձողը եղել է ոչ թե բավարար գնահատականով բավարարավելը, այլ լավ և գերազանց արդյունքի ապահովումը գիշերային հրաձգությունից։ Մեր դիպուկահարների պատրաստվածության մեջ մեծ փոփոխություններ ենք կատարել՝ հաշվի առնելով և ապրիլյան գործողությունները, և ապրիլից հետո դիպուկահարային պատերազմի պահանջները։ Այսօր վստահորեն կարող ենք ասել, որ մեր դիպուկահարաները մի քանի գլուխ բարձր են հակառակորդի դիպուկահարներից։ Այդ մասին են փաստում ինչպես մեր հետախուզության տվյալները, այնպես էլ հակառակորդ կողմի ունեցած կորուստները:
- Մամուլում անընդհատ հրապարակումներ են լինում, տարբեր կենտրոններ արձանագրում են, որ Ադրբեջանը նոր զինտեխնիկա է գնում։ Պաշտպանության բանակը կարողանու՞մ ենք համալրել համապատասխան զինտեխնիկայով:
- Իհարկե։ Մեր զինանոցն էլ է զարգանում, համալրվում արդիական միջոցներով։ Եղածը կատարելագործվում է, համակարգեր են տեղադրվում։ Աշխատում ենք, որպեսզի բոլոր միջոցները ձեռք բերվեն, այդ ուղղությամբ աշխատանքները դեռ ընթացքի մեջ են, և 2017 թվականի վերջին տարբերությունն ավելի ակնհայտ կլինի։ Այն, ինչ իրենք ձեռք են բերում, չէի ասի, թե կատարելապես տիրապետում են դրանց կիրառմանը։ Մի հարց է ունենալ, այլ հարց՝ դրանք կիրառել։ Եթե ունեն, չի նշանակում դրանց կիրառմանը տիրապետում են։ Նրանց մոտ այդ զենքերի կիրառման օգտակար գործողության գործակիցը, կարելի է ասել, շատ ցածր է՝ 0,2-0,3 տոկոս։ Նման եզրահանգման եմ եկել հատկապես ապրիլյան չորսօրյա առճակատումից հետո իմ կողմից արված համակողմանի դիտարկման արդյունքում։
- Իսկ բանակցային այս գործընթացից տեղյա՞կ եք։
- Մենք մեր գործով ենք զբաղված։ Իսկ բանակցային գործընթացով զբաղվում է մեր քաղաքական ղեկավարությունը։ Մենք աշխատում ենք, որպեսզի առաջնային գծում այնպիսի պայմաններ ստեղծենք, որպեսզի բանակցային գործընթացը մեզ համար առավելագույն լավ պայմաններում անցնի, ավելի ամուր դիրքերից խոսենք իրենց հետ, միշտ թելադրողի դերում լինենք։
- Հիմա կարողանու՞մ եք դա անել։
- Համարում եմ, որ, այո։ Ալիևի վերջին հայտարարությունը Ֆրանսիայում, թե իրենք պատրաստ են նստել բանակցային սեղանի շուրջ, խոսում է այն մասին, որ իրենք ստիպված են դա անել... Իհարկե, չէի ասի, թե իրենք իրոք ցանկանում են հարցը լուծել այնպես, ինչպես պահանջում է առողջ տրամաբանությունը, բայց, համենայնդեպս, ստիպված են, թեկուզ ներքուստ, հետևել խաղի այն կանոներին, որոնց թելադրողն այսօր մենք ենք։
- Դուք՝ ոչ որպես նախարար, որպես Արցախի հանրապետոթւյան քաղաքացի, ինչ եք պատկերացնում, երբ խոսում են զիջումների, փոխզիջումների մասին։
- Եթե մենք խոսում ենք Արցախի Հանրապեության անկախության վերջնական ճանաչման մասին, կարելի է նստել, բանակցել ինչ-որ հարցի շուրջ։ Առաջին հերթին անկախության հարցն է։ Անկախությունը կա, կարելի է նստել ինչ-որ հարցի շուրջ խոսել, բանակցել, բայց եթե անկախությունը չկա, չի ճանաչվում, որևէ բանի մասին խոսելու անհրաժեշտություն ես այստեղ չեմ տեսնում։ Սա բոլորի կարծիքն է։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ` սկզբնաղբյուրում:
16:23
16:06
15:48
15:23
15:09
14:33
14:04
13:33
13:09
12:44
12:18
11:13
10:42
10:25
10:17
10:02
09:47
09:36
09:27
09:15
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:47
09:27
09:15
09:01
09:16
09:01
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
