Թուրքական demokrathaber.org կայքի սյունակագիրներից Էրջան Քանարը Հայոց ցեղասպանության 102-րդ տարելիցին ընդառաջ անդրադարձել է ցեղասպանության թեմային:
Քանարը փորձել է վերլուծել, թե որոնք են այն հանգամանքները, որոնք հետ են պահում Թուրքիայի ներկա և նախորդ բոլոր իշխանություններին ճանաչել անցյալի սխալն ու թույլ տալ սերունդներին առերեսվել դրան:
Թուրք սյունակագրի հոդվածը ներկայացնում ենք ստորև` որոշակի կրճատումներով.
«Մոտենում է ապրիլի 24-ը` Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրը: Նորից պալատականներն ու մոտիվացված գրիչները սկսելու են կաթացնել պաշտոնական տեսակետից բխող թույնը:
Ես ավելի վաղ նշել եմ, որ Մերձավոր Արևելքում և հատկապես՝ մեր շրջանում պետության` ցեղասպանության ու պատերազմի հանցանքներին առերեսվելը շատ ավելի բարդ երևույթ է, քան Եվրոպայում, Լատինական Ամերիկայում, Ավստրալիայում և այլուր: Թուրքիան այդ մակարդակի բերելու համար մարդու իրավունքների պաշտպանները, մարդու ազատությունների համար պայքարողները պետք է շատ ջանք թափեն:
Պաշտոնական ներողոթյան օրինակները մենք տեսել ենք ԱՄՆ-ի, Չիլիի, Մեծ Բրիտանիայի, Ավստրալիայի, Սերբիայի, Գերմանիայի, Բուլղարիայի դեպքերում:
Ավելին` Գերմանիան ընդունել է նաև, որ Հոլոքոստը ոչ միայն հրեաների, այլև գնչուների ցեղասպանություն էր։ Մինչդեռ եվրոպական մի շարք երկրներ այս հարցում դեռ դիմադրում են: Գերմանիան նաև ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությանն իր մասնակցության փաստը:
Իսկ, օրինակ, Ճապոնիայում Թուրքիայի պես շարունակում են ապրել հերքման, ճնշման և անցյալը մոռացության տալու հոգեբանությամբ ու քաղաքականությամբ:
Անցյալին առերեսվելը նախևառաջ ազատության և արդարության հետ կապված խնդիր է:
Դրա միակ պայմանն, անցյալի դեպքերին ճիշտ ու համապատասխան անուն տալով, դրա շուրջ ազատ բանավեճ ծավալել կարողանալն է: Այս բանավեճերին երբեք իրենց մասնակցությունը չպետք է ունենան դատարաններն ու օրենքները:
Մարդիկ պետք է խոսեն այս մասին առանց դատարանի առաջ կանգնելու կամ օրենք խախտելու վախի: Սա թույլ կտա անցյալում տեղի ունեցած իրադարձությունների շուրջ պատմական ճիշտ տեղեկություններ ձեռք բերելուց զատ զբաղվել այդ ցավալի պատմության հետևանքների վերացմամբ:
Ճշմարտության իրավունքը` որպես քաղաքական պահանջ և իրավունք, տեղ է գտել անգամ բազմաթիվ լատինամերիկյան երկրների սահմանադրության մեջ:
Ե՛վ Լատինական Ամերիկայում, և՛ Եվրոպայում, և՛ Ավստրալիայում պետության` անցյալին առերեսումը տեղի է ունեցել հիմնականում նախկին իշխանությունների գործած սխալների` օրակարգ մտնելուց հետո: Օրինակ` որևէ ռազմական հեղաշրջումից կամ պատերազմից հետո:
Մինչդեռ Թուրքիայում մարդու իրավունքների հետ կապված միջազգային բոլոր օրենքներում տեղ գտած հանցանքներն իրականացվել են տարբեր իշխանությունների կողմից և պարբերաբար: Դրանք շարունակվում են մինչ օրս:
Հայոց ցեղասպանությունը, Պոնտոսի հույների ցեղասպանությունը, Դերսիմի կոտորածները, ռազմական հեղաշրջումները, 1934թ.-ի Թրակիայի 15 000 հրեաների վրա իրականացված հարձակումներն ու գաղթեցումը, 1942թ.-ին կրոնական փոքրամասնությունների հանդեպ կիրառված ունեցվածքի հարկի օրենքը, 1955թ.-ի սեպտեմբերի 6-7-ը Ստամբուլի, Անկարայի ու Իզմիրի հույների և հայերի թաղամասերի ավերումն ու թալանը, 1963թ.-ին Ստամբուլի վերջին հույների գաղթեցումը, ասորիների` ԱՄՆ գաղթեցումը, Սըվազի քրդերի կոտորածը…
Կարող ենք վերլուծել և փաստել, որ մեր տարածաշրջանում անցյալին առերեսվելուն խանգարող հիմնական հանգամանքները սրանք են՝ Թուրքիայում գործող իրավական համակարգը, առկա քաղաքական մշակույթը, երկրի առաջնորդին սրբացնող իսլամական կրոնը:
Բացի իշխանությունից ու նրա գործողություններից, կարող ենք նշել նաև դեռևս երիտթուրքական մտածելակերպից չհրաժարված և այսօր մայր ընդդիմադիր կուսակցություն համարվող Ժողովրդահանրապետականներին: Չմոռանանք, որ նրանք, չնայած ընդդիմության շարքերում լինելուն, աջակցեցին իշխող կուսակցությանը` Կարո Փայլանին խորհրդարանի նիստերից հեռացնելու հարցում:
Անցյալին առերեսվելու հարցում Թուրքիայում առկա են նաև խորը սոցիալ-հոգեբանական արգելքներ:
Պետությունը վախենում է դավաճան դառնալ ազգայնականների զանգվածի առաջ և ամոթով մնալ նրանց առաջ: Նրանց այդ քայլից հետ է պահում նաև պատժի, փոխհատուցման և միջազգային հանրության առաջ պատասխանատվություն կրելու վախը:
Այստեղ առկա է նաև հասարակության հետտրավմատիկ շոկի և անցյալի հանդեպ ունեցած վախը:
Այս ամենը կհանգեցնի Թուրքիայի ամբողջ պաշտոնական պատմության գլխիվայր շրջվելուն:
Անասելի տրավմա կարող է դառնալ ազգային հերոսներին վատ լույսի ներքո ճանաչելը, սերունդների համար պաշտելի անուններին ամոթով հիշելը:
Միանշանակ է, որ անցյալին առերեսվելու ճանապարհին արգելք է հանդիսանում նաև անորոշության վախը. այն վախը, թե ուր կհասնի այս ամենն ի վերջո»:
16:49
16:25
16:06
15:46
15:24
15:13
14:58
14:41
14:21
14:04
13:43
13:21
13:02
12:44
12:21
12:02
11:39
11:24
11:08
10:51
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | |
| 29 | 30 | 31 | |||||
09:13
09:01
09:47
09:35
09:17
09:02
09:33
09:16
09:02
09:48
09:34
09:16
09:02
09:49
09:36
09:15
09:55
09:42
09:33
09:19
09:02
09:44
09:35
09:17
09:47
09:27
09:15
09:01
09:16
09:01
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
