Տրանսֆերտների աճի վրա նախընտրական բաղադրիչ կա

11.06.17 | 13:43

«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Տնտեսագիտական համալսարանիմակրոտնտեսական կարգավորման ևմիջազգային տնտեսականհարաբերությունների ֆակուլտետի դեկանԱտոմ Մարգարյանը:

– Պարոն Մարգարյան, տնտեսագետները վերջին ամիսների՝ տրանսֆերտների աճը պայմանավորում են խորհրդարանական ընտրություններով, որ նախընտրական շրջանում պաշտոնական տվյալներով՝ 72 մլն դոլար է ներհոսել Հայաստան, որ նախընտրական և ընտրական ոչ լեգալ ծախսերի համար գումարը եկել է Ռուսաստանից: Նախորդ ամիսների՝ տրանսֆերտների աճը Դուք ի՞նչ հանգամանքով եք բացատրում:

– Այո, չի բացառվում, որ որոշակի նախընտրական ծախսեր արվել են, ավելացել են և այդ բաղադրիչը կա, բայց միայն դրա հետ կապելը ճիշտ չէ: Եթե նայում ենք վերջին երեք ամիսների ներդրումների դինամիկային՝ մենք որոշակի աճ ենք տեսնում, ընդ որում աննախադեպ աճ՝ 30 տոկոս, բայց ներդրումային սխեմաները այնպիսին են, որ դա ոչ միայն դեպի Հայաստան է գալիս, այլ որոշ մասը կարող է նաև դուրս գնալ կանխավճարների ձևով և այդ դեպքում զուտ հոսքերն են հաշվի առնվում: Եթե զուտ մասնավոր տրանսֆերտների հոսքերն են հաշվի առնում, այո, և ՛ արտահոսք կա, և՛ ներհոսք, բայց ապրիլին նվազել է: Բայց մեկ ամսվա կտրվածքով դնել դատողություն անել և մեծ թեմա սարքել, կարծում եմ, ճիշտ չէ:

– Հնարավո՞ր է՝ ռուսական ռուբլու տատանումները նաև նպաստեցին, թեև մյուս կողմից՝ Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցները շարունակվում են:

-Ռուսական ռուբլին ոչ թե տատանում ունեցավ, այլ ամրապնդվեց, ընդ որում՝ բավականին շոշափելի ամրապնդվեց նավթի գնի աճին զուգահեռ: Ռուսական ռուբլին ամրապնդվեց մինչև այն պահը, երբ սկսեց արդեն միջազգային հարթակներից եկող տեղեկատվությունը, Թրամփի քաղաքականությունը հատկապես Սիրիայի հարցում, սկսեց արդեն հակառակ ուղղությամբ ընթանալ և նավթի գները սկսեցին արդեն նվազման միտումներ դրսևորել: Ահա թե ինչու ռուբլին նորից սկսեց որոշակի թուլանալ, իսկ դրանք հաղորդակից անոթներ են: Իսկ մասնավոր տրանսֆերտների՝ դեպի Հայաստան եկող հոսքը շատ զգայուն է ռուբլու փոխարժեքի նկատմամբ: Այնպես որ, ռուբլին արժեզրկվում է, և բոլոր պարագաներում կրճատվում է տրանսֆերտը: Ես չեմ ժխտում, որ նախընտրական շրջան էր, և նաև մեր շատ փողատերեր սովորել են դիվերսիֆիկացնել իրենց ակտիվները, ներդրումները ոչ միայն ըստ ոլորտների, այլև՝ ըստ երկրների: Եվ գաղտնիք չէ, որ, այո, Ռուսաստանում ևս ունեն ներդրումներ և բնականաբար կարող էին մի մասը փոխանցել Հայաստան: Բայց ընտրություններին ինը քաղաքական ուժ և դաշինք է մասնակցել, և միակողմանիորեն ասել օլիգարխիկ և այլն, ճիշտ չէ, բոլորն էլ ծախս են անում, բոլորն էլ շտաբներ են բացում, բոլորն էլ իրենց աշխատակիցներին վճարում են և այլն: Այնպես որ, նախընտրական բաղադրիչն առկա է:

– Այսինքն՝ առաջիկայում չի՞ լինի տրանսֆերտների աճ՝ հաշվի առնելով, որ Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցները չեն վերացել:

– Ընդհանուր առմամբ, այո՛, խիստ նվազել են: 2016-ին դրանք կազմել են ընդամենը 718 մլն դոլար, մինչդեռ 2 տարի առաջ՝ 2014 թվականին այդ ցուցանիշը շուրջ 1․6 միլիարդի էր հասնում։ Այսինքն՝ գրեթե կրկնակի նվազել է։ Հասկանալի է, սրա առաջին պատճառը Ռուսաստանի հանդեպ պատժամիջոցներն են, նավթի գներն են, Ռուսաստանի տնտեսության գահավիժումն է։ Ռուսաստանը նախորդ տարի, ըստ էության, աճ չունեցավ, կարելի է ասել՝ լճացման փուլ էր, սակայն այս տարի մենք տեսնում ենք այլ պատկեր։ Համաշխարհային բանկի զեկույցի համաձայն՝ այս տարի նախատեսվում է 1․3-1․4 տոկոս տնտեսական աճ, և նաև որոշակի ակտիվացման միտում կա այդ երկրում։ Սա նշանակում է, որ, այո, տնտեսությունը կարող է աշխուժանալ և դրա հետ կապված՝ դեպի Հայաստան մասնավոր տրանսֆերտները հնարավոր է՝ աճեն, բայց հիմնական գործոններից մեկը՝ նավթի գների դինամիկան շատ զգայուն է քաղաքական զարգացումների նկատմամբ։ ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը, հատկապես Մերձավոր ու Միջին Արևելքում, Սաուդյան Արաբիայի հետ գործարքը, հակաքաթարական բլոկի ձևավորումը, ինչը նաև կարելի է ասել՝ հակառուսական բլոկ է, կարող են նպաստել նավթի գների աճին, առաջանա դևիցիտ, ու այս իրավիճակում Ռուսաստանը կարող է տնտեսական աճ գրանցել, իսկ դրա արդյունքում՝ Հայաստան մասնավոր տրանսֆերտները նույնպես կաճեն։ Սա ընդամենը կանխատեսում է։

Համաշխարհային բանկի զեկույցում Հայաստանի համար ևս շատ զուսպ կանխատեսում է արված այս տարվա համար՝ 2․7 տոկոս տնտեսական աճ, մինչդեռ, Հայաստանի կառավարությունը բյուջետային կանխատեսման հիմքում 3․2 տոկոս աճ է դրել։ Ժամանակը ցույց կտա, թե ում կանխատեսումն է ճիշտ։

Ամբողջությամբ՝ այստեղ