Կառավարության վաղվա նիստի օրակարգում է «Ծխելու դեմ պայքարի ռազմավարությանը և այդ ռազմավարության 2017-2020 թվականների միջոցառումների ծրագրին հավանություն տալու մասին» հարցը, որի շրջանակներում իրականացվող քայլերի թվում են լինելու նաև՝ ծխախոտի գովազդի, վաճառքի խթանման և հովանավորչության սահմանափակումների պահպանման վերահսկումն ու ծխախոտի համար սահմանված հարկերի բարձրացումը:
Հիշեցնենք, որ բացի դրանից՝ ՀՀ հարկային օրենսգրքով ԵԱՏՄ-ում իրականացվող ակցիզային հարկի դրույքաչափերի ներդաշնակեցման քաղաքականության ներքո՝ մինչև 2021 թվականը, տարեկան 15 տոկոսով շարունակաբար բարձրացվելու են ծխախոտի արտադրանքի համար նախատեսված ակցիզային հարկի դրույքաչափերը:
Ըստ որում՝ նշվում է, թե 2016 թվականին ծխախոտի հարկերի բարձրացմանը կողմ է եղել ՀՀ բնակչության 44.6%-ը, որից՝ չծխողների 51.9%-ը և ամեն օր ծխողների 25.6%-ը:
Նախագծին կից ներկայացված հիմնավորման մեջ նշված է, որ ծխախոտի օգտագործումը Հայաստանի հանրային առողջության հիմնախնդիրներից մեկն է և մի շարք առավել տարածված ոչ վարակիչ հիավնադությունների զարգացումը պայմանավորված է ծխախոտի օգտագործմամբ:
Ըստ կառավարության տվյալների՝ Հայաստանի բնակչության շրջանում առավել տարածված ոչ վարակիչ հիվանդություններից մահացության բեռը կազմում է մոտ 80%, ընդ որում՝ մահացության բուրգում արյան շրջանառության համակարգի հիվանդություններն են՝ (այսուհետ` ԱՇՀՀ), զբաղեցնում են առաջին տեղը` 48%, որոնց հաջորդում են չարորակ նորագայացությունները՝ ՉՆ-երը` 20.6%, շաքարային դիաբետը՝ ՇԴ-ը` 4.8%, վնասվածքները, թունավորումները և արտաքին պատճառները` 4.7%, թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդությունները (այսուհետ` ԹՔՕՀ ԹՔՕՀ-երը (բրոնխիտ, ասթմա, քրոնիկական այլ թոքային և բրոնխոէկտատիկ հիվանդություններ)` 3.6%:
2005 թվականին իրականացված «Հայաստանի բնակչության շրջանում թմրամիջոցների, ալկոհոլի և ծխախոտի տարածվածության» համահանրապետական հետազոտության արդյունքների համաձայն՝ ծխախոտ օգտագործում էին հարցման ենթարկված և 16-75 տարիքային խմբին պատկանող բնակչության 29.0 տոկոսը, այդ թվում` տղամարդկանց` 60.5 և կանանց 2.2 տոկոսը:
Հայաստանում մեծահասակ (սկսած 16 տարեկանից) բնակչության 25%-ից ավելին կանոնավոր (ամենօրյա) ծխող է, որտեղ տղամարդկանց մասնաբաժինը գերազանցում է 50%-ը:
2007-2012 թթ. 20 և բարձր տարիք ունեցող ամեն օր ծխող տղամարդկանց քանակը նշանակալի չի փոխվել: Ըստ տարիքի ծխախոտի օգտագործումը տղամարդկանց մոտ հասնում է առավելագույնի` 30-39 տարեկանների շրջանում:
Նման ռազմավարության ընդունման անհրաժեշտությունը պայմանավորվում է նրանով, որ իրականացված հետազոտության արդյունքներում ծխախոտի տարածվածության ընդհանուր ցուցանիշը մնացել էր գրեթե անփոփոխ` 29 տոկոս, սակայն փոփոխություն էր արձանագրվել տղամարդկանց և կանանց շրջանում ծխախոտի տարածվածության ցուցանիշներում, մասնավորապես, տղամարդկանց ցուցանիշը նվազել էր, իսկ կանանց ցուցանիշը` աճել:
2016 թվականին` 2012 թվականի համեմատությամբ Հայաստանում ավելացել է ամեն օր ծխող անձանց մասնաբաժինը, ընդ որում՝ և՛ տղամարդկանց, և՛ կանանց շրջանում: Եթե 2012թ.-ին Հայաստանում ամեն օր ծխախոտ էր օգտագործում 15 և բարձր տարիքային խմբի բնակչության 23%-ը, ապա 2016թ.-ին՝ 26.2%-ը: Ընդ որում` ամեն օր ծխող տղամարդկանց թիվն ավելացել է 48.7%-ից մինչև 53.4%:
Սոցիալ-ժողովրդագրական խմբերի վիճակագրությունն ակնհայտորեն վկայում է, որ ծխախոտի օգտագործումը տղամարդկանց շրջանում թռիչքաձև աճում է 15-19 տարիքային խմբից 20-29 տարիքային խումբ անցնելիս:
Պարզվում է՝ ծխախոտի օգտագործման տարածվածությունը տարբերվում է նաև ըստ բարեկեցության քվինտիլների: Ամեն օր ծխող տղամարդկանց տոկոսն ավելի բարձր է ցածր բարեկեցության առաջին, երկրորդ և երրորդ քվինտիլներում:
Նույնը՝ ըստ կրթական մակարդակի. ամեն օր ծխող տղամարդկանց ամենացածր թիվը գրանցվել է թերի բարձրագույն կրթությամբ տղամարդկանց շրջանում, ովքեր հիմնականում ուսանողներ են:
Ըստ նույն տվյալների՝Հայաստանի Հանրապետությունում փակ աշխատանքային տարածքում պասիվ ծխողներ են աշխատող անձանց 39.7%-ը, իսկ և' բաց, և' փակ տարածքում աշխատողների շրջանում պասիվ ծխողներ են 73.9%-ը:
Հիշեցնենք, որ ըստ գործող օրենսդրության՝ ծխելն արգելվում է.
1) կրթական՝ ուսումնական, արտադպրոցական, մանկական, դաստիարակչական և այլ հաստատություններում,
2) մշակութային հաստատություններում՝ կինոթատրոններում, թատրոններում, մարզական տարածքներում, կրկեսում, համերգասրահներում, թանգարաններում, գրադարաններում, ցուցահանդեսներում, դահլիճներում, լսարաններում և մինչև 18 տարեկանների համար նախատեսված հանգստի և ժամանցի վայրերում,
3) առողջապահական հաստատություններում՝ հիվանդանոցներում, պոլիկլինիկաներում, ամբուլատորիաներում, առողջարաններում և առողջապահական այլ կազմակերպություններում,
4) բոլոր այլ հիմնարկների, կազմակերպությունների շենքերի տարածքներում, բացառությամբ դրա համար նախատեսված վայրերի.
5) այն վայրերում, որտեղ ծխելն արգելված է՝ համաձայն հրդեհային անվտանգության կանոնների,
6) քաղաքային տրանսպորտում և փոխադրամիջոցներում, ներառյալ` ավտոբուսները, երթուղային տաքսիները, գնացքները (բացառությամբ այդ նպատակով առանձնացված վագոնների), ինչպես նաև օդակայանները, ավտոբուսի և գնացքի կայարանները։
Քայլերի միջոցառումների թվում են նաև որոշակի խստացումներ:
Մանսավորապես, ըստ նախագծի զեկուցող ՀՀ առտողջապահության նախարար Լևոն Ալթունյանի՝ մի շարք իրավական ակտերում առկա են բազմաթիվ բացեր, ինչի համար առաջարկվում է «Ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման սահմանափակումների մասին» 2004 թ. օրենքում ծխախոտի ծխից չծխող մարդկանց առողջությանը սպառնացող վտանգը կանխելուն ուղղված նորմերից հանել նախադասությունը, որ «ռեuտորաններում, uրճարաններում և հանրային uննդի այլ կազմակերպություններում ծխելու համար կարող են լինել առանձնացված տարածքներ, հատվածներ, գոտիներ» և նոր նորմերը վերաշարադրել իմպերատիվ ոճով, առանց «կարող է. բառակապացության:
Ըստ ԱՆ պատասխանատուի՝ այդ բառի կիրառումը թույլ է տալիս ենթադրել, որ ռեuտորաններում, uրճարաններում և հանրային uննդի այլ կազմակերպություններում ծխելու համար կարող են և չլինել առանձնացված տարածքներ, հատվածներ, գոտիներ:
Լինելու են խստացումներ, որոնք վերաբերում են փակ աշխատանքային վայրերում ծխելուն: Ձեռնարկվելիք քայլերի թվում են՝ ծխախոտի իրացման, սպառման և օգտագործման բազմոլորտային սահմանափակումների սահմանումը և օգտագործման համար արգելված վայրերի ընդլայնումը, ծխախոտի գովազդի ամբողջական արգելքը:
«Ներկայումս օգտագործվող սահմանումները հնարավորություն չեն տալիս իրականացնել գործող օրենսդրության կիրառման արդյունավետ մոնիտորինգ: Օրենսդրության արդյունավետ և փաստացի իրականացումը պահանջում է համապատասխան համաչափ միջոցներ, ինչպիսիք են մոնիտորինգ, վերահսկողություն իշխանությունների կողմից, տուգանքներ, հասարակության իրազեկում»,- կարծում է նախարար Ալթունյանը:
Նոր կարգավորումները չեն շրջանցի էլեկտրոնային սիգարետները՝ սկսած եզրույթի կիրառումից:
Եվ վերջապես, այդ ռազմավարությանը հընթացս բարձրանալու են նաև ծխախոտի գները:
Հիշեցնենք, որ 2016-ի հոկտեմբերի 4-ին ՀՀ Ազգային Ժողովի կողմից ընդունված ՀՀ հարկային օրենսգրքով՝ վերանայվել են ծխախոտի արտադրանքի ակցիզային հարկի հարկման բազան և դրույքաչափերը:
Ծավալուն հիմնավորումների շարքում են նաև Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության՝ԱՀԿ-ի վիճակագրության տվյալները. աշխարհում բնակչության հիվանդացության և մահացության հիմնական պատճառը ոչ վարակիչ հիվանդություններն են՝ ՈՎՀ, մասնավորապես, արյան շրջանառության համակարգի հիվանդությունները (այսուհետ` ԱՇՀՀ), չարորակ նորագոյացությունները (այսուհետ` ՉՆ), շաքարային դիաբետը (այսուհետ` ՇԴ), թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդությունները (այսուհետ` ԹՔՕՀ), հոգեկան հիվանդությունները, վնասվածքները և թունավորումները:
Շարունակությունը՝ tert.am
12:44
12:18
11:13
10:42
10:25
10:17
10:02
09:47
09:36
09:27
09:15
09:01
17:23
17:08
14:33
14:02
13:49
13:23
13:09
12:31
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | ||||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
09:47
09:27
09:15
09:01
09:16
09:01
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
09:46
09:32
09:15
09:02
09:55
09:45
09:32
09:15
09:01
09:56
09:46
09:33
09:24
09:17
09:01
09:46
09:35
09:22
09:12
09:00
09:56
09:43
09:32
09:15
09:01
10:01
09:46
09:36
09:26
