Գյումրին անօթևանությունից ազատելը մոտ 35-40 մլն դոլարի ծախս է պահանջում: Անկախությունից հետո մինչև այժմ հնարավոր չեղավ Աղետի գոտու բոլոր անօթևաններին բնակարաններով ապահովել հետևյալ պատճառներով:
Նախ, Հայաստանից դուրս արեցին ռուս շինարարներին, որոնք ըստ ԽՍՀՄ կառավարության որոշման, գրեթե երկու տարվա ընթացքում Գյումրու բոլոր անօթևանների համար բնակարաններ էին կառուցելու:
Պետական ծրագրով անօթևանների համար ընթացող բնակարանաշինության ծրագիրն ընթանում էր բավական դանդաղ և նոր ժամկետներ սահմանելով:
Եղան բարերարներ, որոնք բավական մեծ գումարներ ներդրեցին բնակարաններ կառուցելու համար, սակայն հետագայում իրենց հատկացված գումարներով բնակարանաշինությունն ամբողջ ծավալներով տեղական իշխանությունների կողմից չիրականացվեց: Մինչև 2013 թվականը Գյումրին տնակներից չազատվեց:
Հայ մեծ բարերար Քըրք Քրքորյանը, որի անունով այժմ կոչվում է Գյումրու Աբովյան փողոցի մի փոքր հատվածը, Աղետի գոտում բնակարաններ կառուցելու համար ներդրեց բավական խոշոր՝ 400 մլն ԱՄՆ դոլարի չափ գումար: Սակայն, ինչպես փորձը ցույց տվեց, գումարին համարժեք բնակարաններ չկառուցվեցին, այլ բավական քիչ թվով, որն առաջացրեց մեծ բարերարի դժգոհությունը և այս հարցով նա այլևս որևէ միջամտություն չարեց:
Քաղաքում կային բնակարաններ, որոնք կառուցվել էին նախկին Տեքստիլագործների թաղամասում, արտասահմանցի բարերար Հանթսմանի կողմից: Բնակարաններ կառուցելու նպատակով բարերարը հատկացրել էր 10 մլն ԱՄՆ դոլար, սակայն տվյալ միջոցների շատ փոքր մասն ուղղվեց բնակարանների կառուցմանը, մնացածի մասին տեղեկություններ չկան:
Այսօր «Գյումրու առաջընթաց» քաղաքացիական հասարակության զարգացման կենտրոն» ՀԿ-ն «Երկխոսություն հանուն ժողովրդավարության» ծրագրի շրջանակներում քննարկում էր կազմակերպել «Գյումրու վերականգնման ծրագրերը և անօթևանության հիմնախնդրի լուծման ուղիները 88-ի երկրաշարժից 29 տարի անց» թեմայով, որը տեղի ունեցավ Գյումրու «Բեռլին» հյուրանոցի դահլիճում:
Փաստաբան Թամարա Յայլոյանի խոսքով եղել են մարդիկ, ովքեր տարբեր պատճառներով չեն կարողացել ընդգրկվել հերթացուցակներում և բնակարան ստանալ:
«Մինչև 2004-2005 թվականները, մարդիկ, ովքեր դիմում էին դատարան անօթևան ճանաչվելու համար, իրենց հայցը բավարարվում էր: Այժմ նման հայցերը մեծամասամբ չեն բավարարում, որպեսզի ցուցակում նոր անօթևաններ չավելանան»,- ասաց Թամարա Յայլոյանը:
Իրավաբան Գայանե Գևորգյանի խոսքով, եղել են դեպքեր, երբ բնակարանների բաշխման հանձնաժողովը մերժել է անձին բնակարան հատկացնել ներկայացված փաստաթղթերի թերի լինելու պատճառաբանությամբ: Այսինքն բնակբաշխման գործընթացում ցուցաբերվել է սուբյեկտիվ մոտեցում:
Ակադեմիկոս Սերգեյ Նազարեթյանի խոսքով երկրաշարժը խաթարեց կյանքի բոլոր ոլորտները: Արդյունքում վնասվեցին նաև հուշարձանները:
«Մեր քաղաքի փորձանքներից մեկն էլ կոյուղու շարքից դուրս գալն է, որի հետևանքով բարձրացան գրունտային ջրերի մակարդակը»,- ասաց Սերգեյ Նազարեթյանը:
Գյումրու քաղաքապետարանի կրթության բաժնի պետ Հայկ Սուլթանյանի խոսքով, Գյումրիում 2993 տնակ կա, որից 979-ում մարդիկ չեն բնակվում: Մինչև հիմա քաղաքապետարանի ջանքերով քաղաքում 1000 տնակ է ապամոնտաժվել: Միևնույն ժամանակ անօթևանների նման թվաքանակ չէր լինի, եթե մարդիկ, ովքեր բնակարաններ էին ստացել, իրենց տնակները ժամանակին ապամոնտաժվեին:
«Գյումրին առանց տնակների հիմնադրամ»-ի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահ, Շիրակի թեմի հոգևոր առաջնորդ Միքայել եպիսկոպոս Աջապահյանը նշեց, որ բնակարանները, որոնք հիմնադրամի կողմից տրվել են անօթևաններին, սեփականության իրավունքով չեն հատկացվել, բացառությամբ նրանց, ովքեր փաստացի անօթևանի կարգավիճակ ունեն:
«Շահառուները և բնակբաշխման գործընթացն իրականացնողները բնակարանների բաշխման գործընթացն 95 տոկոսով անձնական նպատակներին են ծառայեցրել: Սինյոր Պապագատտոյի պես բնակբաշխման գործընթացը բիզնես էին դարձրել: Շատերն էլ ծուլության համախտանիշով են տառապում, որ չաշխատեն, տնակներում մնան և նպաստ ստանան: Լինում են դեպքեր, երբ մարդիկ տնակներ են տեղափոխվում, որպեսզի «Գյումրին առանց տնակների հիմնադրամ»-ն իրենց բնակարաններ հատկացնի: Իշխանությունները, ոչ էլ պետությունը մեղավոր չեն այն վիճակի համար, որում մենք հայտնվել ենք: Մենք ինքներս ենք մեղավոր: Երկրաշարժից անօթևան դարձածների խնդիրը լուծված է: Մեկ տարին բավական է 2500 տնակից՝ այս խայտառակությունից ազատվելու համար»,- հայտարարեց Շիրակի թեմի հոգևոր առաջնորդը:
Հանդիպմանը ներկա անօթևաններից մեկն էլ նշեց, որ ինքը բնակվում է Գյումրու թիվ 104/408 տնակում, որն ահավոր վիճակում է գտնվում և այդ պայմաններում տնակում երկու անչափահաս երեխա է մեծանում:
Մեկ ուրիշին էլ հուզում էր հարցը, թե կա՞ արդյոք աշխարհում մի պետություն, որտեղ 30 տարվա մեջ մի փոքրիկ քաղաք չեն կարողանում վերականգնել: Կամ ինչո՞ւ անօթևանության հարցը լուծելու համար հեռուստամարաթոն չի անցկացվում:
Իրավապաշտպան Սեյրան Մարտիրոսյանի խոսքով Գյումրիում մինչև հիմա կան կիսակառույցներ, որոնք դեռ չեն հիմնանորոգվել: Մինչդեռ դրանց վերականգնման դեպքում այդ շենքերը կարելի էր հատկացնել անօթևաններին բնակվելու համար:
Նշենք որ 1988 թվականի Սպիտակի ավերիչ երկրաշարժի հետևանքով հողին հավասարվեց 217 շենք` 20.600 բնակարան` 4 մլն 423 հազար քառակուսի մետր բնակմակերեսով:
Աղետի հետևանքով ընդհանուր նյութական կորուստը կազմեց 10 մլրդ ԱՄՆ դոլար, որից 658 մլն-ը բաժին հասավ փլված ու վթարային դարձած շինություններին:
Շիրակի մարզում 88-ի երկրաշարժի հետևանքով բնակարանային փոխհատուցման հերթացուցակում ընգրկված էր 4271 անօթևան ընտանիք, մինչ այժմ պետական ծրագրով նրանցից բնակարան է ստացել 2785-ը:
Պետական ծրագրով բնակարան չի ստացել և մերժում է ստացել 344 ընտանիք, որոնց մի մասը տարիների ընթացքում դիմել է դատական ատյաններ:
Դատարանները ճանաչել են նրանց` անօթևան լինելու փաստը, սակայն դեռևս պետական ծրագրով բնակարան չեն ստացել: Շուրջ 400 ընտանիք սահմանված ժամկետում չի հասցրել ներկայացնել անհրաժեշտ փաստաթղթերը կամ ընդհանրապես չի ներկայացել, հետևաբար, չեն ճանաչվել շահառուներ: 98 ընտանիք երկրաշարժի հետևանքով կորցրել է սեփական տուն և մինչ այժմ չի փոխհատուցում չի ստացել: 155 ընտանիք մասնակիորեն փոխհատուցվել է. սրանք այն ընտանիքներն են, որոնք համարժեք փոխհատուցում ստացել են, սակայն ընտանիքի մի մասը շարունակում է հերթացուցակում հաշվառված մնալ:
71 ընտանիք ստացել է բնակարանի գնման վկայական, սակայն չեն կարողացել ձեռք բերել բնակարան, իսկ վկայականի ժամկետը լրացել է:
Բացի նշված պետական ծրագրից, 1988-ից մինչ այժմ որոշ ՀԿ-ներ և հիմնադրամներ, անհատներ, կուսակցություններ, օտարերկրյա հյուրեր են բնակարաններ հատկացրել Շիրակի և Գյումրու անօթևան 300-350 ընտանիքի:
Գյումրիում դեռ անօթևանության խնդիրն ամբողջովին լուծված չէ նաև այն պատճառով, որ 90-ականներին պետական ծրագրով փոխհատուցում ստացած բնակարանը ընտանիքը սոցիալական պայմանների պատճառով վաճառել է, այնուհետ գնել ժամանակավոր կացարան՝ տնակ, որտեղ ապրում է մինչ այժմ: Պետությունը, բնականաբար, այս ընտանիքների նկատմամբ պետական պարտավորություն չունի, սակայն ընտանիքները փաստացի անօթևան են:
Գյումրու քաղաքապետարանի տվյալներով՝ Գյումրու վարչական տարածքում հաշվառված է մոտ 2150 տնակ, որոնցից 50-ից ավելին 10-15 տարի է լքված են, բնակեցված չեն:
Գյումրիում անօթևան ընտանիքները բնակվում են ոչ միայն տնակներում, այլև՝ վթարավտանգ շենքերում, որոնք Գյումրիում մոտ 88-ն են:
Շիրակի մարզպետարանի տվյալներով:1988 թվականի երկրաշարժի հետևանքով Գյումրիում փլված բնակարաններից ավելին է կառուցվել, սակայն անօթևանության խնդիրը չի լուծվել, հիմնական պատճառն այն է, որ 29 տարիների ընթացքում ընտանիքները բազմացել են:
Մյուս կողմից էլ, Գյումրու նորակառույց թաղամասերի շենքերի բնակարանները փակ են. անօթևան ընտանիքները պետության կողմից փոխհատուցվել են, սակայն նախընտրել են ապրել ոչ թե նոր բնակարանում, այլ Գյումրուց և Հայաստանից հեռու:
Բացի անօթևանների խնդրի վերջնական կարգավորումից, հանդիպման մասնակիցները և Գյումրու ավագանին կարևորում են նաև Գյումրուն հատկացվող դոտացիայի ավելացումը և քաղաքի նախակրթարաններն անվճար դարձնելը:
Օրինակ՝ Գյումրին 1 մլրդ 960 միլիոնի դոտացիա է ստանում, մինչդեռ Հանրային հեռուստաընկերությունը՝ 6-7 մլրդ դրամի:
168.am
15:46
15:29
15:02
11:27
10:35
10:03
16:15
15:45
15:19
15:03
14:52
14:39
14:23
14:05
13:49
13:33
13:19
12:46
12:35
12:21
| երկ | երք | չրք | հնգ | ուրբ | շբթ | կրկ | |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | |
| 29 | 30 | 31 | |||||
09:36
09:15
09:02
09:36
09:19
09:13
09:01
09:47
09:35
09:17
09:02
09:33
09:16
09:02
09:48
09:34
09:16
09:02
09:49
09:36
09:15
09:55
09:42
09:33
09:19
09:02
09:44
09:35
09:17
09:47
09:27
09:15
09:01
09:16
09:01
09:55
09:44
09:33
09:15
09:01
09:56
09:45
09:33
09:16
09:02
09:55
09:26
09:12
09:01
09:55
